ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨੌਜਵਾਨ ਸਭਾ (शहीद भगत सिंह नौजवान सभा,
Shaheed Bhagat Singh Youth Federation) ਦੀ ਦੂਜੀ ਕਾਨਫ਼ਰੰਸ ਮੌਕੇ 18-19-20 ਸਤੰਬਰ 2008 ਨੂੰ ਜੰਡਿਆਲਾ ਮੰਜਕੀ ਵਿਖੇ ਪਾਸ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਐਲਾਨਨਾਮਾ
 |
| Shaheed Bhagat Singh |
1. ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨੌਜਵਾਨ ਸਭਾ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਸ਼ਹੀਦ-ਇ-ਆਜ਼ਮ ਤੇ ਉਸਦੇ ਯੁੱਧ ਸਾਥੀਆਂ ਦੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਸੁਪਨਿਆਂ ਨੂੰ ਸਾਕਾਰ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਇਕ ਗੌਰਵਸ਼ਾਲੀ, ਅਮੀਰ ਤੇ ਨਿਆਂਸੰਗਤ ਸਮਾਜਕ ਢਾਂਚੇ ਵਾਲੇ ਅਜਿਹੇ ਨਵੇਂ ਭਾਰਤ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕਰਨ ਵਿਚ ਬਣਦਾ ਹਿੱਸਾ ਪਾਉਣਾ ਹੈ, ਜਿਹੜਾ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਰਾਜਸੀ ਗੁਲਾਮੀ, ਆਰਥਕ ਅਸਮਾਨਤਾਵਾਂ, ਜਾਤ-ਪਾਤ ਆਧਾਰਤ ਜਬਰ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਮਾਜਕ ਵਿਤਕਰਿਆਂ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਜਿੱਥੇ ਹਰ ਮਰਦ ਤੇ ਔਰਤ ਨੂੰ ਸਰੀਰਕ, ਬੌਧਿਕ ਤੇ ਆਤਮਿਕ ਵਿਕਾਸ ਲਈ, ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਵਿਤਕਰੇ ਜਾਂ ਰੋਕ ਟੋਕ, ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਮੌਕੇ ਉਪਲੱਬਧ ਹੋਣ। ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਅਜੇਹੀ ਸਮਾਜਕ ਤਬਦੀਲੀ ਕਰਨਾ ਹੀ ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਤੇ ਉਸ ਦੇ ਸਾਥੀਆਂ ਦਾ ਇਨਕਲਾਬੀ ਉਦੇਸ਼ ਸੀ।
2. ਇਹਨਾਂ ਨਿਸ਼ਾਨਿਆਂ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਲਈ ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਵੱਲੋਂ ਗਠਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਨੌਜਵਾਨ ਭਾਰਤ ਸਭਾ ਦੀ 75ਵੀਂ ਵਰ੍ਹੇਗੰਢ, 'ਤੇ ਉਸੇ ਸ਼ਹਿਰ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿਖੇ, ਗਠਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਇਸ ਜਥੇਬੰਦੀ 'ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨੌਜਵਾਨ ਸਭਾ' ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਵੀ ਉਹਨਾਂ ਅਮਰ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਦੇ ਅਧੂਰੇ ਕਾਰਜਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਿਆਂ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਜਗਾਈ ਗਈ ਇਨਕਲਾਬੀ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਦੀ ਜੋਤ ਨੂੰ ਹੋਰ ਪ੍ਰਚੰਡ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਸਾਮਰਾਜੀ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਸਮੇਤ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜਾਬਰਾਂ ਨੂੰ ਵੰਗਾਰਦਿਆਂ ਹਰ ਰੰਗ ਦੇ ਪਿਛਾਖੜੀ ਤੇ ਫਿਰਕੂ ਗੰਦ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ 'ਚੋਂ ਹੂੰਝ ਸੁੱਟਣਾ ਮਿਥਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਮੰਤਵਾਂ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਲਈ ਇਹਨਾਂ ਅਮਰ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਵਲੋਂ ਦਰਸਾਏ ਗਏ ਆਪਾਵਾਰੂ ਤੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਰਾਹ ਉੱਪਰ ਮਿਲਕੇ ਚੱਲਣ ਲਈ ਇਹ ਜਥੇਬੰਦੀ ਲੱਖਾਂ ਕਰੋੜਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿਚ ਭਾਰਤੀ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਨ, ਸੰਗਠਿਤ ਕਰਨ ਤੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰਨ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ।
3. ਸ਼ਹੀਦ-ਇ-ਆਜ਼ਮ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਇਕ ਮਹਾਨ ਪ੍ਰਤਿਭਾਸ਼ਾਲੀ ਸ਼ਖਸ਼ੀਅਤ ਦੇ ਮਾਲਕ ਸਨ। ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਦੀ ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਗੁਲਾਮੀ 'ਚੋਂ ਮੁਕਤ ਕਰਾਉਣ ਲਈ ਚੱਲੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਵਿਚ ਉਸਨੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਨਿੱਗਰ ਤੇ ਅਨੂਠਾ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ ਅਤੇ ਆਪਣੇ 24 ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਤੋਂ ਵੀ ਘੱਟ ਦੇ ਛੋਟੇ ਜਿਹੇ ਜੀਵਨ-ਕਾਲ ਵਿਚ ਹੀ ਇਸ ਸੰਘਰਸ਼ ਨੂੰ ਇਕ ਨਵੀਂ ਦਿਸ਼ਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਉਹ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਸਾਮਰਾਜੀ ਗੁਲਾਮੀ ਦੀਆਂ ਜੰਜ਼ੀਰਾਂ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਕਰਾਉਣ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਕਰੋੜਾਂ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ, ਕਿਸਾਨਾਂ ਤੇ ਹੋਰ ਮਿਹਨਤਕਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਪੂੰਜੀਪਤੀਆਂ ਤੇ ਰਜਵਾੜਿਆਂ ਦੀ ਵਿਆਪਕ ਲੁੱਟ-ਘਸੁੱਟ ਤੋਂ ਵੀ ਮੁਕਤ ਕਰਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ।
ਆਪਣੀ ਇਸ ਨਿਵੇਕਲੀ ਤੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਸਮਝਦਾਰੀ ਸਦਕਾ ਹੀ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਇਕ ਵਿਅਕਤੀ ਨਾ ਰਹਿਕੇ ਇਕ ਸਰਵਸੰਪੂਰਨ ਤੇ ਕਲਿਆਣਕਾਰੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਦਾ ਰੂਪ ਵਟਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਸਮਾਜ ਦੇ ਭਵਿੱਖ ਨਕਸ਼ੇ ਉੱਪਰ ਆਪਣੀ ਸਥਾਈ ਛਾਪ ਛੱਡ ਗਿਆ।
4. ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦਾ ਆਪਣਾ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਸਰੋਤ ਗਦਰੀ ਸੂਰਬੀਰ ਸ਼ਹੀਦ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਸਰਾਭਾ ਸੀ, ਜਿਹੜਾ ਕਿ 18 ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਦੀ ਚੜ੍ਹਦੀ ਜਵਾਨੀ ਵਿਚ ਹੀ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਈ ਜੂਝਦਾ ਹੋਇਆ ਫਾਂਸੀ ਚੜ੍ਹ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਲਈ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਤੇ ਉਸਦੇ ਸਾਥੀ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਆਜ਼ਾਦ ਭਾਰਤ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ, ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਆਜ਼ਾਦ ਭਾਰਤ ਗ਼ਦਰੀ ਬਾਬਿਆਂ ਨੇ ਚਿਤਵਿਆ ਸੀ; ਅਜੇਹਾ ਭਾਰਤ ਜਿਹੜਾ ਕਿ ਸਾਮਰਾਜੀ ਗੁਲਾਮੀ ਅਤੇ ਬਦੇਸ਼ੀ ਲੁੱਟ-ਚੋਂਘ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਹੋਵੇ, ਜਿਸਦੇ ਵਡਮੁੱਲੇ ਕੁਦਰਤੀ ਖ਼ਜਾਨਿਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸਮੁੱਚੇ ਦੇਸ਼ਵਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਤੇ ਸਾਧਨ ਸੰਪੰਨ ਬਨਾਉਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ ਨਾ ਕਿ ਦੇਸੀ ਤੇ ਬਦੇਸ਼ੀ ਧੰਨਕੁਬੇਰਾਂ ਦੀਆਂ ਮਿਲਖਾਂ ਤੇ ਮੁਨਾਫੇ ਵਧਾਉਣ ਲਈ। ਉਹ ਅਜੇਹਾ ਭਾਰਤ ਉਸਾਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ ਜਿਸ ਵਿਚ ਗਰੀਬੀ, ਥੁੜੋਂ ਤੇ ਜਾਤ-ਪਾਤ ਆਧਾਰਤ ਵਿਤਕਰਿਆਂ ਦੇ ਮਾਰੇ ਹੋਏ ਕਰੋੜਾਂ ਦੇਸ਼ਵਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਨਰਕੀ ਜੀਵਨ ਹਾਲਤਾਂ ਤੋਂ ਅਤੇ ਬੌਧਿਕ ਤੇ ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਪਛੜੇਂਵੇਂ ਤੋਂ ਮੁਕੰਮਲ ਰੂਪ ਵਿਚ ਮੁਕਤੀ ਮਿਲ ਸਕੇ; ਜਿੱਥੇ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ਵਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪੋ ਆਪਣਾ ਗਿਆਨ, ਯੋਗਤਾ ਤੇ ਕਾਰਜ ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਵਧਾਉਣ ਤੇ ਯੋਗਤਾ ਅਨੁਸਾਰ ਆਪਣੀਆਂ ਜੀਵਨ ਲੋੜਾਂ ਕਮਾਉਣ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਵਸੀਲੇ ਉਪਲੱਬਧ ਹੋਣ, ਜਿੱਥੇ ਹਰ ਇਕ ਨੂੰ ਗੁਜ਼ਾਰੇ ਯੋਗ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦੀ ਗਰੰਟੀ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਜਿੱਥੇ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਭਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਮਾਨਵਵਾਦੀ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ 'ਤੇ ਆਧਾਰਤ ਨਰੋਏ ਤੇ ਜਮਹੂਰੀ ਲੋਕ-ਪੱਖੀ ਸਭਿਆਚਾਰ ਦਾ ਬੋਲਬਾਲਾ ਹੋਵੇ।
5. ਐਪਰ ਇਹਨਾਂ ਅਣਗਿਣਤ ਦੇਸ਼ ਭਗਤਾਂ ਤੇ ਆਪਾਵਾਰੂ ਯੋਧਿਆਂ ਦੀਆਂ ਅਥਾਹ ਕੁਰਬਾਨੀਆਂ ਸਦਕਾ 1947 ਵਿਚ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਦਾ ਬੋਰੀਆਂ ਬਿਸਤਰਾ ਤਾਂ ਜ਼ਰੂਰ ਗੋਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਰਾਜਨੀਤਕ ਪੱਖ ਤੋਂ ਆਜ਼ਾਦੀ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰ ਮਿਲ ਗਈ, ਪ੍ਰੰਤੂ ਰਾਜਸੱਤਾ ਪੂੰਜੀਪਤੀਆਂ ਤੇ ਰਜਵਾੜਿਆਂ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਨਿੱਧਾਂ ਦੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿਚ ਚਲੀ ਜਾਣ ਕਾਰਨ ਆਜ਼ਾਦ ਭਾਰਤ ਉਸ ਲੋਕ ਪੱਖੀ ਤੇ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਮਾਰਗ ਤੇ ਨਹੀਂ ਤੁਰ ਸਕਿਆ, ਜਿਸਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨਾਂ ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਤੇ ਉਸ ਦੇ ਸਾਥੀਆਂ ਨੇ ਸਿਰਜਿਆ ਸੀ। ਨਵੇਂ ਹਾਕਮਾਂ ਨੇ ਗਰੀਬਾਂ, ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ, ਕਿਸਾਨਾਂ ਤੇ ਹੋਰ ਮਿਹਨਤਕਸ਼ਾਂ ਦੇ ਹਿੱਤਾਂ ਨੂੰ ਪਿੱਠ ਦੇ ਕੇ ਦੇਸ਼ ਅੰਦਰ ਪੂੰਜੀਵਾਦੀ ਲੀਹਾਂ 'ਤੇ ਵਿਕਾਸ ਕਰਨ ਦਾ ਦੀਵਾਲੀਆ ਰਾਹ ਅਪਣਾਕੇ, ਇਕ ਪਾਸੇ ਵੇਲਾ ਵਿਹਾਅ ਚੁੱਕੇ ਜਗੀਰੂ ਤੇ ਅਰਧ ਜਾਗੀਰੂ ਹਿੱਤਾਂ ਨੂੰ ਨਾਲ ਰਲਾ ਲਿਆ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਬਦੇਸ਼ੀ ਲੁਟੇਰਿਆਂ ਨਾਲ ਵੀ ਸਾਂਝਾਂ ਕਾਇਮ ਰੱਖੀਆਂ, ਜਿਹੜੀਆਂ ਕਿ ਅੱਗੋਂ ਨਿਰੰਤਰ ਵੱਧਦੀਆਂ ਹੀ ਗਈਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਅਜੋਕੇ ਸਾਮਰਾਜੀ ਸੰਸਾਰੀਕਰਨ ਦੇ ਦੌਰ ਵਿਚ ਪੁੱਜ ਕੇ ਹੋਰ ਵਧੇਰੇ ਪੀਡੀਆਂ ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਗੱਲਘੋਟੂ ਹੋ ਗਈਆਂ ਹਨ।
6. ਇਹਨਾਂ ਭਾਰਤੀ ਹਾਕਮਾਂ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਅੰਦਰ ਵੱਡੇ ਪੂੰਜੀਪਤੀ ਘਰਾਣਿਆਂ, ਵੱਡੇ ਵੱਡੇ ਭੂਮੀਪਤੀਆਂ, ਵੱਡੇ ਵਪਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਬੇਲਗਾਮ ਅਫਸਰਸ਼ਾਹੀ ਦੇ ਹਿੱਤਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਨ ਲਈ ਘੜੀਆਂ ਗਈਆਂ ਨੀਤੀਆਂ ਰਾਹੀਂ ਲੋਕਾਂ ਉੱਪਰ ਲਗਾਤਾਰ ਮੁਸੀਬਤਾਂ ਦੇ ਪਹਾੜ ਲੱਦੇ ਹਨ, ਵਾਰ ਵਾਰ ਟੈਕਸਾਂ ਦੇ ਭਾਰ ਚਾੜ੍ਹੇ ਹਨ, ਨਿੱਤ ਵਰਤੋਂ ਦੀਆਂ ਵਸਤਾਂ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿਚ ਵਾਰ ਵਾਰ ਭਾਰੀ ਵਾਧੇ ਕਰਕੇ ਕਿਰਤੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਕਮਾਈ ਨੂੰ ਘੱਟੇ-ਕੌਡੀਆਂ ਰੌਲਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਅੰਦਰ ਗਰੀਬੀ ਤੇ ਅਮੀਰੀ ਵਿਚਲੇ ਪਾੜੇ ਨੂੰ ਭਿਆਨਕ ਹੱਦ ਤੱਕ ਵਧਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਏਥੇ ਅਮੀਰ ਹੋਰ ਅਮੀਰ ਹੁੰਦਾ ਗਿਆ ਹੈ ਪ੍ਰੰਤੂ ਗਰੀਬ ਬੁਨਿਆਦੀ ਜੀਵਨ ਲੋੜਾਂ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਨਾਲ ਹੀ ਘੁਲਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਹਰ ਪੱਖੋਂ ਪੱਛੜੇਵੇਂ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਬਣਿਆ ਰਿਹਾ ਹੈ।
7. ਇਹਨਾਂ ਅਮੀਰ ਪੱਖੀ ਨੀਤੀਆਂ ਦਾ ਸਿੱਟਾ ਹੀ ਹੈ ਕਿ ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਮਿਆਰਾਂ ਅਨੁਾਸਰ ਅੱਜ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਵੱਸੋਂ ਦੀ ਵੱਡੀ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਗਰੀਬੀ ਰੇਖਾ ਤੋਂ ਵੀ ਥੱਲੇ ਚਲੀ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀਆਂ ਜੀਵਨ ਹਾਲਤਾਂ ਏਨੀਆਂ ਮਾੜੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਵਿਕਸਤ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਲੇ ਪਾਲਤੂ ਜਾਨਵਰ ਵੀ ਉਹਨਾਂ ਨਾਲੋਂ ਚੰਗੇਰੀਆਂ ਅਵਸਥਾਵਾਂ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਵਿਚ ਗਰੀਬ ਉਸ ਨੂੰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਹੜਾ ਕਿ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਇਕ ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ (ਲੱਗਭਗ 41 ਰੁਪਏ) ਆਮਦਨ 'ਤੇ ਗੁਜ਼ਾਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਰ ਹੈ। ਜਦੋਂਕਿ ਭਾਰਤ ਅੰਦਰ, ਕੇਂਦਰੀ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਆਪਣੀ ਸਰਵੇ ਰਿਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ ਕੁੱਲ 107 ਕਰੋੜ ਦੀ ਵੱਸੋਂ 'ਚੋਂ 80 ਕਰੋੜ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕੀਂ 20 ਰੁਪਏ (ਅੱਧੀ ਡਾਲਰ ਤੋਂ ਵੀ ਘੱਟ) ਤੇ ਗੁਜ਼ਾਰਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਸ਼ਪੱਸ਼ਟ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਸਮੁੱਚੀ ਵੱਸੋਂ, ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਮਿਆਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਗਰੀਬੀ ਦੀ ਰੇਖਾ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਹੀ ਥੱਲੇ ਆਪਣੀ ਜੀਵਨ ਜੋਤ ਰੂਪੀ ਹੋਂਦ ਨੂੰ ਕੇਵਲ ਕਾਇਮ ਰੱਖ ਰਹੀ ਹੈ, ਜੀਅ ਬਿਲਕੁਲ ਨਹੀਂ ਰਹੀ। ਏਥੇ ਹੀ ਬਸ ਨਹੀਂ, ਦੇਸ਼ ਦੀ 40 ਕਰੋੜ ਵੱਸੋਂ ਤਾਂ ਰੋਜ਼ਾਨਾ 12 ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਵੀ ਘੱਟ ਆਮਦਨ ਨਾਲ ਗੁਜ਼ਾਰਾ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੰਗਾਲ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਆਦਿਵਾਸੀ ਇਲਾਕੇ, ਜਿੱਥੇ ਕਿ ਇਹ ਸਰਵੇ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਅਕਸਰ ਪੁੱਜਦੇ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਅਤੀ ਗਰੀਬਾਂ ਦੀ ਇਸ ਗਿਣਤੀ ਵਿਚ ਹੋਰ ਚੋਖਾ ਵਾਧਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਹੈ ਆਜ਼ਾਦ ਦੇਸ਼ 'ਚ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਆਉਣ ਦੀ ਥਾਂ ਵਿਆਪਕ ਰੂਪ ਵਿਚ ਪਸਰੀ ਮੰਦਹਾਲੀ ਦੀ ਇਕ ਡਰਾਉਣੀ ਤਸਵੀਰ, ਜਿਹੜੀ ਕਿ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਤੇ ਕਸਬਿਆਂ ਵਿਚ ਸਵੇਰੇ ਸਵੇਰੇ ਕੂੜਾ-ਕਚਰਾ ਫਿਰੋਲਦੇ ਬੱਚੇ-ਬੱਚੀਆਂ ਦੇ ਮਾਸੂਮ ਚਿਹਰਿਆਂ ਤੋਂ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਪੜ੍ਹੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਜਨਮ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਮੌਤ ਤੱਕ ਫੁੱਟਪਾਥਾਂ, ਝੁੱਗੀਆਂ-ਝੌਪੜੀਆਂ ਅਤੇ ਕੱਚੇ ਖੋਲਿਆਂ ਵਿਚ ਜੀਵਨ ਬਸਰ ਕਰਦੇ ਕਰੋੜਾਂ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੀਆਂ ਤਰਾਸਦਿਕ ਜੀਵਨ ਹਾਲਤ ਵੀ ਏਸੇ ਤਸਵੀਰ ਨੂੰ ਰੂਪਮਾਨ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।
8. ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਇਹਨਾਂ ਸਰਮਾਏਦਾਰ-ਜਗੀਰਦਾਰ ਪੱਖੀ ਭਾਰਤੀ ਹਾਕਮਾਂ ਦੀਆਂ ਨੀਤੀਆਂ ਸਦਕਾ ਹੀ ਦੇਸ਼ ਅੰਦਰ ਵਿਆਪਕ ਖਪਤ-ਸਭਿਆਚਾਰ ਦਾ ਬੋਲਬਾਲਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਦੇ ਮੁੱਠੀ ਭਰ ਅਮੀਰ ਏਨੇ ਅਮੀਰ ਹੋ ਗਏ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਹੁਣ ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਅਰਬਪਤੀਆਂ ਦੀਆਂ ਸੂਚੀਆਂ ਵਿਚ ਸ਼ਸ਼ੋਭਤ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਅਮੀਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਆਪਣੇ ਬੇਸ਼ੁਮਾਰ ਧੰਨ-ਦੌਲਤ ਦਾ ਬਹੁਤ ਹੀ ਬੇਹੂਦਾ ਤੇ ਘਟੀਆ ਵਿਖਾਵਾ ਵੀ ਅਕਸਰ ਹੀ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਕ ਪਾਸੇ ਕਰੋੜਾਂ ਦੇਸ਼ਵਾਸੀ ਅਰਧ-ਭੁੱਖੇ ਤੇ ਅਰਧ-ਨੰਗੇ ਰਹਿਕੇ ਦਿਨ ਕਟੀ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਰ ਹਨ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਇਹਨਾਂ ਅਮੀਰਾਂ ਕੋਲ ਧਨ ਦੇ ਅੰਬਾਰ ਲੱਗ ਰਹੇ ਹਨ। ਜਨਸਮੂਹਾਂ ਦਾ ਸੋਸ਼ਣ ਕਰਕੇ ਕਮਾਏ ਗਏ ਇਸ ਧੰਨ ਨਾਲ ਸ਼ਹਿਨਸ਼ਾਈ ਮਹੱਲਾਂ ਵਰਗੀਆਂ ਆਲੀਸ਼ਾਨ ਕੋਠੀਆਂ ਉਸਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ, ਨਿੱਤ ਨਵੀਆਂ ਤੇ ਮਹਿੰਗੀਆਂ ਕਾਰਾਂ ਤੇ ਹੋਰ ਆਧੁਨਿਕ ਸੁੱਖ-ਸੁਵਿਧਾਵਾਂ ਤੇ ਵਿਲਾਸਤਾਵਾਂ ਖਰੀਦੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਘਿਨਾਉਣੇ ਖਪਤ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਨੂੰ ਚੁੱਕਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਇਸ਼ਤਹਾਰਬਾਜ਼ੀ ਅਤਿ ਦੀ ਬੇਹੂਦਗੀ ਤੇ ਲਚਰਤਾ ਦਾ ਰੂਪ ਧਾਰਨ ਕਰ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਅਮੀਰਜ਼ਾਦਿਆਂ ਦੇ ਸਿਰ ਚੜ੍ਹ ਚੁੱਕੇ ਇਸ ਖਪਤ ਸਭਿਆਚਾਰ ਸਦਕਾ ਦੇਸ਼ ਅੰਦਰ ਅਮੀਰਾਂ ਤੇ ਗਰੀਬਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਇਕ ਡੂੰਘੀ ਤੇ ਵੱਡੀ ਖਾਈ ਬਣ ਗਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਲੰਘਣ ਦੇ ਯਤਨਾਂ ਵਿਚ ਲੱਗੇ ਹੋਏ ਅਨੇਕਾਂ ਮੱਧਵਰਗੀ ਵਿਅਕਤੀ/ਪਰਵਾਰ ਸਮਾਜਕ ਤਬਾਹੀ ਦੀ ਅੱਗ ਦੀ ਭੇਂਟ ਚੜ੍ਹ ਰਹੇ ਹਨ।
9. ਸਾਮਰਾਜੀ ਸੰਸਾਰੀਕਰਨ ਦੇ ਦਬਾਅ ਹੇਠ ਭਾਰਤੀ ਹਾਕਮਾਂ ਵੱਲੋਂ ਅਪਣਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਨਵੀਆਂ ਆਰਥਕ ਨੀਤੀਆਂ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਰਥਕ ਪ੍ਰਭੂਸੱਤਾ ਨੂੰ ਵੀ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਧੋਲ ਸੁੱਟਿਆ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਬਹੁਮੁੱਲੇ ਕੁਦਰਤੀ ਭੰਡਾਰਾਂ ਸਮੇਤ ਆਰਥਕਤਾ ਦੇ ਸਾਰੇ ਖੇਤਰ ਦਿਓਕੱਦ ਬਦੇਸ਼ੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੀ ਲੁੱਟ-ਚੋਂਘ ਲਈ ਖੋਲ੍ਹੇ ਜਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਇਹ ਕੰਪਨੀਆਂ ਆਪਣੇ ਸਵਦੇਸ਼ੀ ਭਾਈਵਾਲਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲਕੇ ਨਾ ਸਿਰਫ ਕਾਰਖਾਨਿਆਂ ਅਤੇ ਬੈਂਕ ਤੇ ਬੀਮੇ ਵਰਗੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਵਿੱਤੀ ਖੇਤਰਾਂ ਉੱਪਰ ਆਪਣੀ ਜਕੜ ਪੱਕੀ ਕਰ ਗਈਆਂ ਹਨ ਬਲਕਿ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਲੋੜੀਂਦੀਆਂ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆ ਬੁਨਿਆਦੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਿੱਖਿਆ, ਸਿਹਤ ਸਹੂਲਤਾਂ, ਦੂਰਸੰਚਾਰ, ਆਵਾਜਾਈ, ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਾਣੀ ਤੇ ਊਰਜਾ ਉਤਪਾਦਨ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਅਜਾਰੇਦਾਰੀਆਂ ਕਾਇਮ ਕਰਨ ਲਈ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਖੁੱਲ੍ਹਾਂ ਤੇ ਸਹੂਲਤਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ, ਜਿਸ ਵਾਸਤੇ ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਹੋਰ ਅਨੇਕਾਂ ਸਾਥੀਆਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਬਲੀਦਾਨ ਕੀਤੇ ਸਨ, ਮੁੜ ਲਹੂ ਪੀਣੀਆਂ ਦੇਸੀ ਤੇ ਬਦੇਸ਼ੀ ਪੂੰਜੀਪਤੀ ਜੋਕਾਂ ਦੇ ਰਹਿਮੋ ਕਰਮ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਹੋ ਕੇ ਰਹਿ ਗਈ ਹੈ।
10. ਇਹਨਾਂ ਨੀਤੀਆਂ ਨੇ ਕਿਰਤੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਤੰਗੀਆਂ ਤੁਰਸ਼ੀਆਂ ਵਿਚ ਹੋਰ ਤਿੱਖਾ ਵਾਧਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਅੰਦਰ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦੇ ਵਸੀਲੇ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਗਰਹਿਣੇ ਗਏ ਹਨ। ਘਰੇਲੂ ਤੇ ਛੋਟੇ ਉਦਯੋਗ ਬੰਦ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਛੋਟੀ ਤੇ ਸੀਮਾਂਤ (Merginal) ਕਿਸਾਨੀ ਖੇਤੀ 'ਚੋਂ ਬਾਹਰ ਧੱਕੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਵਿਦਿਆਰਥੀ/ਸਿਖਿਆਰਥੀ ਜੀਵਨ ਦੀਆਂ ਬਰੂਹਾਂ ਟੱਪ ਕੇ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦੀ ਮੰਡੀ ਵਿਚ ਦਾਖ਼ਲ ਹੋ ਰਹੇ ਨਵੇਂ ਨੌਜਵਾਨ ਕਿਰਤੀਆਂ ਨੂੰ ਰੁਜਗਾਰ ਮਿਲਣਾ ਤਾਂ ਦੂਰ ਰਿਹਾ ਪਹਿਲਾਂ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਮਜ਼ਦੂਰ ਤੇ ਮੁਲਾਜ਼ਮ ਵੀ ਵਿਹਲੇ ਹੋ ਕੇ ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰਾਂ ਦੀਆਂ ਲੰਬੀਆਂ ਕਤਾਰਾਂ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਸਰਕਾਰੀ ਤੇ ਅਰਧ-ਸਰਕਾਰੀ ਨੌਕਰੀਆਂ ਦੇ ਬੂਹੇ ਬੰਦ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਤਾਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਖਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਠੇਕਾ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਰਾਹੀਂ ਕਿਰਤ ਦੀ ਲੁੱਟ ਹੋਰ ਤਿੱਖੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਰਤਾਰੇ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਜਵਾਨੀ ਦਾ ਭਵਿੱਖ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਨੇਰਵਾਦੀ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਪੜ੍ਹੇ ਲਿਖੇ ਤੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਕਿੱਤਿਆਂ ਲਈ ਯੋਗਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰੋੜਾਂ ਮਰਦ ਤੇ ਔਰਤਾਂ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਤੇ ਗੁਜ਼ਾਰੇਯੋਗ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦੀ ਭਾਲ ਵਿਚ ਡਿਗਰੀਆਂ ਤੇ ਡਿਪਲੋਮੇ ਚੁੱਕੀ ਦਰ ਦਰ ਦੀਆਂ ਠੋਕਰਾਂ ਖਾਂਦੇ ਫਿਰਦੇ ਹਨ।
11. ਦੇਸ਼ ਅੰਦਰ ਰੁਜ਼ਾਗਰ ਦੀ ਮੰਡੀ ਦੇ ਲਗਾਤਾਰ ਸੁੰਘੜਦੇ ਜਾਣ ਕਾਰਨ ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰ ਜੁਆਨੀ ਬਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਜਾ ਕੇ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਲੱਭਣ ਲਈ ਵੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤ੍ਹਰਾਂ ਦੇ ਪਾਪੜ ਵੇਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਮੰਤਵ ਲਈ ਲੋਕੀਂ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜਾਇਜ਼ ਨਜ਼ਾਇਜ਼ ਢੰਗ ਤਰੀਕੇ ਅਜਮਾਉਣ ਦਾ ਯਤਨ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਅਕਸਰ ਹੀ ਏਜੰਟਾਂ ਦੀਆਂ ਦੰਭੀ ਤੇ ਮੁਜ਼ਰਮਾਨਾ ਚਾਲਾਂ ਵਿਚ ਫਸਕੇ ਲੁੱਟੇ ਪੁੱਟੇ ਵੀ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਬਦੇਸ਼ੀ ਹਾਕਮਾਂ ਵੱਲੋਂ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਤਸੀਹਿਆਂ ਵਿਚ ਵੀ ਨਪੀੜੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
12. ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦੀ ਭਾਲ ਵਿਚ ਬੇਬਸੀ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋਈ ਜਵਾਨੀ ਕਈ ਵਾਰ ਸਵਾਰਥ-ਸਿੱਧੀਵਾਦ ਦੇ ਕੁਰਾਹੇ ਪੈ ਕੇ ਜੁਗਾੜਵਾਦੀ, ਈਰਖਾਲੂ ਤੇ ਵਿਅਕਤੀਵਾਦੀ ਕਰੁਚੀਆਂ ਵਿਚ ਘਿਰ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਫਲਸਰੂਪ ਸਮਾਜਕ ਤਣਾਅ ਅਧੀਨ ਉਹ ਅਕਸਰ ਮਾਨਵਵਾਦੀ ਕਦਰਾਂ ਕੀਮਤਾਂ ਤੋਂ ਬੇਮੁੱਖ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਅਪਰਾਧਿਕ ਤੇ ਅਸਮਾਜਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵਿਚ ਗੁੰਮ ਹੋ ਕੇ ਸਥਾਪਤ ਭਾਈਚਾਰਕ ਸਾਂਝਾ ਲਈ ਵੀ ਖਤਰਾ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੀ ਫਿਰਕੂ ਦੰਗਿਆਂ, ਫਸਾਦਾਂ, ਲੁੱਟਾਂ-ਖੋਹਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਅਸਮਾਜਕ ਧੰਦਿਆਂ ਵਿਚ ਵੱਧ ਰਹੀ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਏਸੇ ਤਰਾਸਦਿਕ ਅਵਸਥਾ ਦਾ ਘਿਨਾਉਣਾ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ ਹੈ। ਅਜੇਹੇ ਨੌਜਵਾਨ ਹੀ ਨਸ਼ਿਆਂ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਬਣਕੇ ਆਪਣੀ ਮਾਨਸਕ ਤੇ ਬੌਧਿਕ ਜੀਵ-ਹੱਤਿਆ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਜੁਆਨੀ ਅੰਦਰ ਵੱਧ ਰਹੇ ਇਹਨਾਂ ਸਾਰੇ ਤਬਾਹਕੁੰਨ ਰੁਝਾਨਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਹਾਕਮ ਕੋਈ ਕਾਰਗਰ ਉਪਾਅ ਕਰਨ ਦੀ ਬਜਾਏ ਉਲਟਾ ਨਸ਼ਿਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਅਤੇ ਲਚਰਤਾ ਤੇ ਨੰਗੇਜ਼ਵਾਦ ਆਦਿ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਤਾਂ ਜੋ ਜੁਆਨੀ ਅੰਦਰ ਆਤਮ ਸਨਮਾਨ ਅਤੇ ਸਮਾਜਕ ਕੁਰੀਤੀਆਂ ਤੇ ਪੂੰਜੀਵਾਦੀ ਲੁੱਟ-ਚੋਂਘ ਵਿਰੁੱਧ ਲੜਨ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਮਜ਼ੋਰ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ।
13. ਇਹਨਾਂ ਨਵ-ਉਦਾਰਵਾਦੀ ਨੀਤੀਆਂ ਦੀ ਮਾਰ ਹੇਠ ਆਈ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਕਿਸਾਨੀ ਕਰਜ਼ੇ ਦੇ ਜਾਲ ਵਿਚ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਫਸ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਉਹ ਦੋਹਰੀ ਲੁੱਟ ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੈ, ਖਪਤਕਾਰ ਵਜੋਂ ਵੀ ਅਤੇ ਖੇਤੀ ਜਿਣਸਾਂ ਦੀ ਵਿਕਰੇਤਾ ਵਜੋਂ ਵੀ। ਮੰਡੀ ਦੀਆਂ ਬੇਰਹਿਮ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਵੱਡੇ ਵੱਡੇ ਵਪਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਬਦੇਸ਼ੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੀ ਮੁੱਠ ਵਿਚ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਵਪਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਕੰਪਨੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਖੇਤੀ ਵਿਚ ਵਰਤਣ ਵਾਲੀਆਂ ਵਸਤਾਂ ਖਾਦ, ਬੀਜਾਂ ਤੇ ਨਦੀਨ-ਨਾਸ਼ਕਾਂ ਆਦਿ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿਚ ਅਤੇ ਖੇਤੀ ਜਿਣਸਾਂ ਦੇ ਭਾਵਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਮਨ ਮਰਜ਼ੀ ਦੇ ਉਤਰਾਅ ਚੜ੍ਹਾਅ ਕਰਕੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਬੇਰਹਿਮੀ ਨਾਲ ਲੁਟਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਏਸੇ ਲਈ ਕਰਜ਼ੇ ਦੇ ਜਾਲ 'ਚੋਂ ਮੁਕਤ ਹੋਣ ਵਿਚ ਬੇਬਸ ਹੋਏ ਕਿਸਾਨਾਂ ਵਲੋਂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਖਬਰਾਂ ਨਿਰੰਤਰ ਵੱਧਦੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਆਜ਼ਾਦ ਭਾਰਤ ਅੰਦਰ ਉਭਰਿਆ ਇਹ ਬਹੁਤ ਹੀ ਚਿੰਤਾਜਨਕ ਵਰਤਾਰਾ ਹੈ ਜਿਹੜਾ ਕਿ ਹਾਕਮਾਂ ਦੇ ਚੌਮੁੱਖੀ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਸਾਰੇ ਦੰਭੀ ਦਾਅਵਿਆਂ ਵਿਚਲੇ ਖੋਖਲੇਪਨ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਦਾ ਹੈ।
14. ਇਹਨਾਂ ਸਾਮਰਾਜ ਨਿਰਦੇਸ਼ਤ ਨੀਤੀਆਂ ਅਧੀਨ ਹੀ ਭਾਰਤ ਅੰਦਰ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦੀਆਂ ਬੁਨਿਆਦੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਕੂਲਾਂ ਤੇ ਹੋਰ ਸਿੱਖਿਆ ਸੰਸਥਾਵਾਂ, ਹਸਪਤਾਲਾਂ, ਸੜਕਾਂ, ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਆਦਿ ਉੱਪਰ ਨਿੱਜੀਕਰਨ ਦਾ ਕੁਹਾੜਾ ਚੱਲਿਆ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਲੋਕਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਬਣਦੀਆਂ ਇਹ ਬੁਨਿਆਦੀ ਜ਼ੁੱਮੇਵਾਰੀਆਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਲਗਭਗ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਭਗੌੜੀ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਸਾਰੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਬੜੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਨਿੱਜੀ ਮੁਨਾਫਾਖੋਰ ਕੰਪਨੀਆਂ ਆਦਿ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਨਿੱਜੀਕਰਨ ਦੀ ਬਦੌਲਤ ਹੀ ਦੇਸ਼ ਅੰਦਰ ਸਿੱਖਿਆ ਦਾ ਵਪਾਰੀਕਰਨ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ, ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਿਆਰੀ ਤੇ ਕਿੱਤਾਕਾਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ਆਮ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ, ਕਿਸਾਨਾਂ ਤੇ ਹੋਰ ਮਿਹਨਤਕਸ਼ਾਂ ਦੇ ਬੇਟੇ-ਬੇਟੀਆਂ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਤੋਂ ਕੋਹਾਂ ਦੂਰ ਚਲੀ ਗਈ ਹੈ। ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲਾਂ ਤੇ ਹੋਰ ਸਿੱਖਿਆ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਬੜੇ ਹੀ ਮੁਜ਼ਰਮਾਨਾ ਢੰਗ ਨਾਲ ਗਿਣ ਮਿੱਥ ਕੇ ਤਬਾਹ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਤੇ ਹੋਰ ਅਮਲੇ ਦੀ ਭਰਤੀ ਤੇ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿਚ ਨਿੱਜੀ ਸਿੱਖਿਆ ਸੰਸਥਾਵਾਂ, ਜਿੱਥੇ ਕਿ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰੀ ਫੀਸਾਂ ਦੇਣ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਰ ਹੋਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਅੱਗੇ ਲੰਘ ਗਈਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਵਿਦਿਆ ਦਾ ਵਪਾਰ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿਚ ਬੜੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵੱਧ ਫੁੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਦੋਂਕਿ ਦੇਸ਼ ਦੀ 80% ਵੱਸੋਂ ਲਈ ਵਿਦਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਕੇ ਸਵੈ ਵਿਕਾਸ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਬੰਦ ਹੋ ਗਏ ਹਨ।
ਇਹੋ ਹਾਲ ਸਰਕਾਰੀ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਦਾ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਵਿਚ ਨਾ ਪੂਰੇ ਡਾਕਟਰ ਹਨ, ਨਾ ਹੋਰ ਅਮਲਾ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਦਵਾਈਆਂ, ਜਦੋਂਕਿ ਬਹੁਤੀਆਂ ਹਾਲਤਾਂ ਵਿਚ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਅੰਦਰ ਲੋਕੀਂ ਭਾਰੀ ਖਰਚੇ ਕਰਕੇ ਆਪਣਾ ਇਲਾਜ ਕਰਾਉਣ ਤੋਂ ਬੇਬੱਸ ਹਨ ਅਤੇ ਬੇਇਲਾਜ਼ੇ ਹੀ ਮਰ ਮੁੱਕ ਰਹੇ ਹਨ।
ਇਸ ਨਿੱਜੀਕਰਨ ਅਧੀਨ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਸਾਫ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਦਾ ਕੰਮ ਵੀ ਮੁਨਾਫਾਖੋਰ ਨਿੱਜੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਏਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਦੈਨਿਕ ਜੀਵਨ ਲਈ ਤੇ ਪਦਾਰਥਕ ਪੈਦਾਵਾਰ ਲਈ ਬੁਨਿਆਦੀ ਲੋੜ ਬਣ ਚੁੱਕੀ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਉਪਜ ਤੇ ਵੰਡ ਵੀ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਏਥੇ ਹੀ ਬਸ ਨਹੀਂ ਸੜਕਾਂ ਤੇ ਆਵਾਜਾਈ ਦੇ ਹੋਰ ਸਾਧਨ ਵੀ ਨਿੱਜੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਕੋਲ ਵੇਚੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਵਾਸਤੇ ਇਹ ਮੋਟੀ ਤੇ ਸੌਖੀ ਕਮਾਈ ਦੇ ਸਾਧਨ ਬਣ ਗਏ ਹਨ।
15. ਸਾਮਰਾਜਵਾਦੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਲੋਂ ਆਪਣੀਆਂ ਲੋਕ-ਮਾਰੂ ਲੋੜਾਂ ਲਈ ਉਪਜਾਏ ਗਏ ਘਿਰਨਾਜਨਕ ਤੇ ਨਿਘਾਰਗ੍ਰਸਤ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦੀਆਂ ਇਮਾਨਦਾਰੀ, ਪ੍ਰਸਪਰ ਵਫਾਦਾਰੀ, ਰਹਿਮਦਿਲੀ, ਧਾਰਮਕ ਸੱਦਭਾਵਨਾ, ਸੁਹਿਰਦਤਾ ਤੇ ਸ਼ਹਿਨਸ਼ੀਲਤਾ ਵਰਗੀਆਂ ਨਰੋਈਆਂ ਤੇ ਮਾਨਵਵਾਦੀ ਕਦਰਾਂ ਕੀਮਤਾਂ ਨੂੰ ਵੱਡੀ ਸੱਟ ਮਾਰੀ ਹੈ। ਹਰ ਪਾਸੇ ਬੇਈਮਾਨੀ, ਲੋਭ ਲਾਲਚ, ਧੱਕੇਸ਼ਾਹੀ, ਈਰਖਾ ਤੇ ਅਨੈਤਿਕਤਾ ਦਾ ਦੌਰ ਦੌਰਾ ਹੈ ਅਤੇ ਲਚਰਤਾ ਅਤੇ ਨੰਗੇਜ਼ਵਾਦ 'ਤੇ ਆਧਾਰਤ ਮਨੋਰੰਜਨ ਦਾ ਪਸਾਰ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪੂੰਜੀਪਤੀਆਂ ਦੇ ਕਬਜ਼ੇ ਅਤੇ ਕੰਟਰੋਲ ਹੇਠ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਆਧੁਨਿਕ ਪ੍ਰਚਾਰ ਤੇ ਸੰਚਾਰ ਸਾਧਨ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ ਤੇ ਟੀ.ਵੀ. ਚੈਨਲ ਅਜੇਹਾ ਗਲਿਆ ਸੜਿਆ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਨਿਡਰਤਾ ਸਹਿਤ ਪੇਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹ ਸਾਰੇ ਸਾਧਨ ਧਾਰਮਕ ਅੰਧ-ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਅਤੇ ਹਨੇਰ-ਬਿਰਤੀਵਾਦ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਵੀ ਜ਼ੋਰ ਸ਼ੋਰ ਨਾਲ ਕਰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਜੋ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਅੰਦਰ ਵਿਗਿਆਨਕ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਵਿਕਸਤ ਨਾ ਹੋ ਸਕੇ ਅਤੇ ਉਹ ਹੋਣੀਵਾਦ ਤੇ ਹੋਰ ਧਾਰਮਕ ਅੰਧਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ਾਂ ਦੇ ਧੰਦੂਕਾਰੇ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਬਣੇ ਰਹਿਣ।
16. ਸਾਮਰਾਜੀ ਦਬਾਅ ਅਤੇ ਪੂੰਜੀਵਾਦੀ ਲੁੱਟ-ਚੋਂਘ ਦੇ ਮੰਤਕੀ ਸਿੱਟੇ ਵਜੋਂ ਦੇਸ਼ ਅੰਦਰ ਆਜ਼ਾਦੀ ਉਪਰੰਤ ਸਥਾਪਤ ਹੋਈ ਜਮਹੂਰੀ ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵੀ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲੜਖੜਾ ਗਈ ਹੈ। ਹਰ ਪਾਸੇ ਭਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਦਾ ਬੋਲ-ਬਾਲਾ ਹੈ। ਰਾਜਨੀਤੀ ਦਾ ਅਪਰਾਧੀਕਰਨ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਅਪਰਾਧੀ ਤੱਤ ਤੇ ਧਨ-ਸ਼ਕਤੀ ਹਰ ਪੱਧਰ ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਉੱਪਰ ਹਾਵੀ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਚੋਣਾਂ ਲਈ ਵੋਟਾਂ ਸ਼ਰੇਆਮ ਵਿਕਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਅੰਦਰੋਂ ਖੋਖਲੀ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਭਾਰਤੀ ਜਮਹੂਰੀਅਤ ਦੀ ਅਤੀ ਚਿੰਤਾਜਨਕ ਤਸਵੀਰ ਉਭਾਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਸਰਮਾਏਦਾਰ ਪੱਖੀ ਸਾਰੀਆਂ ਰਾਜਨੀਤਕ ਪਾਰਟੀਆਂ ਹਰ ਮੁੱਦੇ 'ਤੇ ਅਤਿ ਦੀ ਮੌਕਾਪ੍ਰਸਤੀ ਕਰਨ, ਲਾਰੇ ਲੱਪੇ ਲਾ ਕੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵੱਡੀ ਪੱਧਰ ਤੱਕ ਗੁੰਮਰਾਹ ਕਰਨ ਆਪੋ ਵਿਚ ਕਿੜਾਂ ਕੱਢਣ ਤੇ ਬੇਅਸੂਲੀਆਂ ਲੜਾਈਆਂ ਲੜਨ ਅਤੇ ਛਡਯੰਤਰੀ ਚਾਲਾਂ ਚੱਲਣ ਨੂੰ ਹੀ ਸਫਲ ਰਾਜਨੀਤੀ ਸਮਝਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਹ ਹਮੇਸ਼ਾ ਅਜੇਹੀਆਂ ਅਨੈਤਿਕ ਚਾਲਾਂ ਰਾਹੀਂ ਵੋਟਾਂ ਵਟੋਰਨ ਤੇ ਇਕ ਦੂਜੀ ਨੂੰ ਪਛਾੜਕੇ ਸੱਤਾ ਹਥਿਆਉਣ ਵਿਚ ਰੁੱਝੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆ ਦੁੱਖ ਤਕਲੀਫਾਂ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਮਹਿੰਗਾਈ, ਗਰੀਬੀ ਤੇ ਬੇਕਾਰੀ ਵਰਗੀਆਂ ਗੰਭੀਰ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਇਹਨਾਂ ਪਾਰਟੀਆਂ ਦੇ ਅਜੰਡੇ ਤੇ ਕਦੇ ਵੀ ਪ੍ਰਾਥਮਿਕਤਾ ਵਾਲਾ ਸਥਾਨ ਨਹੀਂ ਲੈਂਦੀਆਂ।
17. ਇਹਨਾਂ ਅਵਸਥਾਵਾਂ ਵਿਚ ਪੂੰਜੀਵਾਦੀ ਲੁੱਟ-ਚੋਂਘ ਅਤੇ ਅਫਸਰਸ਼ਾਹੀ ਦੀ ਆਪਹੁਦਰਸ਼ਾਹੀ ਹੇਠ ਨਪੀੜੀ ਜਾ ਰਹੀ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਲੋਕਾਈ ਵੀ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਮਾਜਕ ਜਬਰ ਦਾ ਨਿਰੰਤਰ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਬਣੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਜਾਤਪਾਤ ਆਧਾਰਤ ਵਿਤਕਰੇ ਹੋਰ ਡੂੰਘੇ ਹੁੰਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਦਲਿਤ ਤੇ ਹੋਰ ਪੱਛੜੇ ਵਰਗ ਵਿਆਪਕ ਵਿਤਕਰਿਆਂ ਤੇ ਘੋਰ ਬੇਇਨਸਾਫੀਆ ਹੇਠ ਦੱਬੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਰੀਜ਼ਰਵੇਸ਼ਨ ਦੀ ਵਿਵਸਥਾ ਨੇ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਇਕ ਅਸਲੋਂ ਛੋਟੇ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਹੀ ਮਾਮੂਲੀ ਆਰਥਕ ਲਾਭ ਪਹੁੰਚਾਇਆ ਹੈ ਜਦੋਂਕਿ ਸਮਾਜਕ ਵਿਤਕਰੇ ਜਿਓਂ ਦੇ ਤਿਓਂ ਕਾਇਮ ਹਨ। ਅਨੇਕਾਂ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਅਜੇ ਵੀ ਉਹ ਬੰਧੂਆ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਵਰਗੀਆਂ ਜੀਵਨ ਹਾਲਤਾਂ ਹੀ ਭੋਗ ਰਹੇ ਹਨ। ਸਮਾਜਕ ਜਬਰ ਦੇ ਦਰਿਸ਼ਟੀਕੋਨ ਤੋਂ ਦੇਸ਼ ਅੰਦਰ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਦਸ਼ਾ ਵੀ ਨਿਰੰਤਰ ਨਿੱਘਰਦੀ ਗਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿਚ ਭਰੂਣ ਹੱਤਿਆ ਵਰਗੇ ਕੁਕਰਮ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
18. ਆਜ਼ਾਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਉਪਰੰਤ ਦੇਸ਼ ਅੰਦਰ ਪੁਲਸ ਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਿਕ ਜਬਰ ਵਿਚ ਵੀ ਭਾਰੀ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਨਿੱਤ ਨਵੇਂ ਰੂਪਾਂ ਵਿਚ ਪੁਲਸ ਦੀਆਂ ਹੋਰ ਵਧੇਰੇ ਧਾੜਾਂ ਕਾਇਮ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਖਤ ਤੋਂ ਸਖਤ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਨਾਲ ਲੈਸ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਆਪਣੇ ਹੱਕਾਂ-ਹਿੱਤਾਂ ਲਈ ਲੜਨ ਵਾਲੇ ਕਿਰਤੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬੇਰਹਿਮੀ ਨਾਲ ਦਬਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ। ਬਹੁਤੀਆਂ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਇਕੱਠੇ ਹੋਣ ਅਤੇ ਲਿਖਣ ਬੋਲਣ 'ਤੇ ਵੀ ਨਿਰੰਤਰ ਪਾਬੰਦੀ ਲੱਗੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਵਿਆਪਕ ਰੂਪ ਵਿਚ ਫੈਲਿਆ ਹੋਇਆ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਭਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਤੇ ਰਿਸ਼ਵਤਖੋਰੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਮੁਸੀਬਤਾਂ ਨੂੰ ਲਗਾਤਾਰ ਵਧਾਉਂਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਦੋਂਕਿ ਸਰਕਾਰ ਇਹਨਾਂ 'ਤੇ ਕਾਬੂ ਪਾਉਣ ਵਿਚ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਸਫਲ ਸਿੱਧ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸ਼ਨਿਕ ਭਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਪ੍ਰਤੀ ਤਾਂ ਹੱਥ ਹੀ ਖੜੇ ਕਰ ਗਈ ਹੈ।
19. ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕੰਗਾਲ, ਨਿਆਸਰੇ ਤੇ ਮਾਯੂਸ ਬਣਾ ਰਹੀਆਂ ਇਹਨਾਂ ਹਾਲਤਾਂ ਵਿਚ ਘਿਰਿਆ ਹੋਇਆ ਭਾਰਤ ਨਿਸ਼ਚੇ ਹੀ ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਅਕੀਦਿਆਂ ਦਾ ਭਾਰਤ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਵੱਡਮੁੱਲੇ ਕੁਦਰਤੀ ਖਜ਼ਾਨਿਆਂ ਵਾਲੇ ਅਤੇ ਇਕ ਅਰਬ ਦੇ ਕਰੀਬ ਮਿਹਨਤੀ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਇਸ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਅਜੇ ਵੀ ਸਾਮਰਾਜੀ ਲੁਟੇਰੇ, ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਭਾਰਤੀ ਪੂੰਜੀਪਤੀ ਤੇ ਭੂਮੀਪਤੀ ਭਾਈਵਾਲ ਅਤੇ ਦਿਨੋਂ ਦਿਨ ਆਫਰਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਅਫਸਰਸ਼ਾਹੀ ਮਿਲਕੇ, ਦੋਹੀਂ ਹੱਥੀਂ ਲੁੱਟ ਰਹੇ ਹਨ। ਸਿੱਟੇ ਵਜੋਂ, ਕਿਰਤੀ ਜਨਸਮੂਹ ਘੋਰ ਕੰਗਾਲੀ ਦੇ ਰਸਾਤਲ ਵਿਚ ਡੁਬਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਅਜੇਹਾ ਭਾਰਤ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਰਾਂਤੀਕਾਰੀ ਤਬਦੀਲੀ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਤਬਦੀਲੀ ਗਦਰੀ ਬਾਬਿਆਂ, ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਤੇ ਉਸ ਦੇ ਸਾਥੀਆਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਅਨੇਕਾਂ ਦੇਸ਼ ਭਗਤ ਯੋਧਿਆਂ ਨੇ ਚਿਤਵੀ ਸੀ। ਅਜਿਹੀ ਤਬਦੀਲੀ ਸਾਰੇ ਖੇਤਰਾਂ ਭਾਵ ਸਮਾਜਕ, ਆਰਥਕ, ਰਾਜਨੀਤਕ ਤੇ ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿਚ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਜਵਾਨੀ ਦੀ ਚੇਤੰਨ ਤੇ ਜਾਨਹੂਲਵੀਂ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਦੀ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਮੰਗ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਐਪਰ ਦੇਸ਼ ਅੰਦਰ ਪੂੰਜੀਪਤੀਆਂ ਤੇ ਜਗੀਰਦਾਰਾਂ ਦੇ ਭਾੜੇ ਦੇ ਟੱਟੂ ਅਜਿਹੇ ਸਮਾਜਕ ਚਿੰਤਕ ਵੀ ਕਾਫੀ ਹਨ ਜਿਹੜੇ ਕਿ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਰਾਜਨੀਤੀ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹਿਣ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਚਿੰਤਾ ਛੱਡ ਕੇ ਹਰ ਯੋਗ ਆਯੋਗ ਸਾਧਨ ਵਰਤ ਕੇ ਕੇਵਲ ਆਪਣੇ ਨਿੱਜੀ ਭਵਿੱਖ ਨੂੰ ਬਨਾਉਣ ਵੱਲ ਸੇਧਤ ਰਹਿਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਅਜੇਹੇ ਬੁੱਧੀਜੀਵੀ ਪ੍ਰਤੱਖ ਰੂਪ ਵਿਚ ਪੂੰਜੀਪਤੀ ਹਾਕਮਾਂ ਦੇ ਸੇਵਕ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਆਮ ਦੇਸ਼ ਵਾਸੀਆਂ ਦੇ ਬਹਾਦਰ, ਆਪਾਵਾਰੂ ਤੇ ਸੂਝਵਾਨ ਧੀਆਂ-ਪੁੱਤਰਾਂ ਨੇ ਹੀ ਸਾਂਝੀਵਾਲਤਾ ਤੇ ਆਧਾਰਤ ਭਾਰਤੀ ਸਮਾਜ ਦੇ ਭਵਿੱਖੀ ਸਰੂਪ ਨੂੰ ਤੈਅ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਉਸਾਰੀ ਲਈ ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰਨ ਵਿਚ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਣੀ ਹੈ।
20. ਇਸ ਲਈ ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨੌਜਵਾਨ ਸਭਾ ਅਜਿਹੇ ਹੱਕ-ਸੱਚ ਤੇ ਇਨਸਾਫ 'ਤੇ ਆਧਾਰਤ ਸਮਾਜ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ ਲਈ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸਮੁੱਚੀ ਜਵਾਨੀ ਨੂੰ ਇਕਜੁੱਟ ਕਰਨ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਿਰਤੀ ਜਨਸਮੂਹਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲਕੇ ਏਥੇ ਇਕ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਜਨਤਕ ਲਹਿਰ ਉਸਾਰਨ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਮੰਤਵ ਲਈ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਜਾਗਰੂਕ ਹੋਣ, ਇਕਜੁੱਟ ਹੋਣ ਅਤੇ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਦੇ ਪਿੜ ਵਿਚ ਕੁੱਦਣ ਦਾ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਸੱਦਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।
ਇਨਕਲਾਬ-ਜ਼ਿੰਦਾਬਾਦ !
ਸਾਮਰਾਜਵਾਦ-ਮੁਰਦਾਬਾਦ!
2. ਇਹਨਾਂ ਨਿਸ਼ਾਨਿਆਂ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਲਈ ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਵੱਲੋਂ ਗਠਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਨੌਜਵਾਨ ਭਾਰਤ ਸਭਾ ਦੀ 75ਵੀਂ ਵਰ੍ਹੇਗੰਢ, 'ਤੇ ਉਸੇ ਸ਼ਹਿਰ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿਖੇ, ਗਠਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਇਸ ਜਥੇਬੰਦੀ 'ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨੌਜਵਾਨ ਸਭਾ' ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਵੀ ਉਹਨਾਂ ਅਮਰ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਦੇ ਅਧੂਰੇ ਕਾਰਜਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਿਆਂ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਜਗਾਈ ਗਈ ਇਨਕਲਾਬੀ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਦੀ ਜੋਤ ਨੂੰ ਹੋਰ ਪ੍ਰਚੰਡ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਸਾਮਰਾਜੀ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਸਮੇਤ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜਾਬਰਾਂ ਨੂੰ ਵੰਗਾਰਦਿਆਂ ਹਰ ਰੰਗ ਦੇ ਪਿਛਾਖੜੀ ਤੇ ਫਿਰਕੂ ਗੰਦ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ 'ਚੋਂ ਹੂੰਝ ਸੁੱਟਣਾ ਮਿਥਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਮੰਤਵਾਂ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਲਈ ਇਹਨਾਂ ਅਮਰ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਵਲੋਂ ਦਰਸਾਏ ਗਏ ਆਪਾਵਾਰੂ ਤੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਰਾਹ ਉੱਪਰ ਮਿਲਕੇ ਚੱਲਣ ਲਈ ਇਹ ਜਥੇਬੰਦੀ ਲੱਖਾਂ ਕਰੋੜਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿਚ ਭਾਰਤੀ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਨ, ਸੰਗਠਿਤ ਕਰਨ ਤੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰਨ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ।
3. ਸ਼ਹੀਦ-ਇ-ਆਜ਼ਮ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਇਕ ਮਹਾਨ ਪ੍ਰਤਿਭਾਸ਼ਾਲੀ ਸ਼ਖਸ਼ੀਅਤ ਦੇ ਮਾਲਕ ਸਨ। ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਦੀ ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਗੁਲਾਮੀ 'ਚੋਂ ਮੁਕਤ ਕਰਾਉਣ ਲਈ ਚੱਲੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਵਿਚ ਉਸਨੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਨਿੱਗਰ ਤੇ ਅਨੂਠਾ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ ਅਤੇ ਆਪਣੇ 24 ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਤੋਂ ਵੀ ਘੱਟ ਦੇ ਛੋਟੇ ਜਿਹੇ ਜੀਵਨ-ਕਾਲ ਵਿਚ ਹੀ ਇਸ ਸੰਘਰਸ਼ ਨੂੰ ਇਕ ਨਵੀਂ ਦਿਸ਼ਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਉਹ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਸਾਮਰਾਜੀ ਗੁਲਾਮੀ ਦੀਆਂ ਜੰਜ਼ੀਰਾਂ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਕਰਾਉਣ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਕਰੋੜਾਂ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ, ਕਿਸਾਨਾਂ ਤੇ ਹੋਰ ਮਿਹਨਤਕਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਪੂੰਜੀਪਤੀਆਂ ਤੇ ਰਜਵਾੜਿਆਂ ਦੀ ਵਿਆਪਕ ਲੁੱਟ-ਘਸੁੱਟ ਤੋਂ ਵੀ ਮੁਕਤ ਕਰਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ।
ਆਪਣੀ ਇਸ ਨਿਵੇਕਲੀ ਤੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਸਮਝਦਾਰੀ ਸਦਕਾ ਹੀ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਇਕ ਵਿਅਕਤੀ ਨਾ ਰਹਿਕੇ ਇਕ ਸਰਵਸੰਪੂਰਨ ਤੇ ਕਲਿਆਣਕਾਰੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਦਾ ਰੂਪ ਵਟਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਸਮਾਜ ਦੇ ਭਵਿੱਖ ਨਕਸ਼ੇ ਉੱਪਰ ਆਪਣੀ ਸਥਾਈ ਛਾਪ ਛੱਡ ਗਿਆ।
4. ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦਾ ਆਪਣਾ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਸਰੋਤ ਗਦਰੀ ਸੂਰਬੀਰ ਸ਼ਹੀਦ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਸਰਾਭਾ ਸੀ, ਜਿਹੜਾ ਕਿ 18 ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਦੀ ਚੜ੍ਹਦੀ ਜਵਾਨੀ ਵਿਚ ਹੀ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਈ ਜੂਝਦਾ ਹੋਇਆ ਫਾਂਸੀ ਚੜ੍ਹ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਲਈ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਤੇ ਉਸਦੇ ਸਾਥੀ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਆਜ਼ਾਦ ਭਾਰਤ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ, ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਆਜ਼ਾਦ ਭਾਰਤ ਗ਼ਦਰੀ ਬਾਬਿਆਂ ਨੇ ਚਿਤਵਿਆ ਸੀ; ਅਜੇਹਾ ਭਾਰਤ ਜਿਹੜਾ ਕਿ ਸਾਮਰਾਜੀ ਗੁਲਾਮੀ ਅਤੇ ਬਦੇਸ਼ੀ ਲੁੱਟ-ਚੋਂਘ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਹੋਵੇ, ਜਿਸਦੇ ਵਡਮੁੱਲੇ ਕੁਦਰਤੀ ਖ਼ਜਾਨਿਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸਮੁੱਚੇ ਦੇਸ਼ਵਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਤੇ ਸਾਧਨ ਸੰਪੰਨ ਬਨਾਉਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ ਨਾ ਕਿ ਦੇਸੀ ਤੇ ਬਦੇਸ਼ੀ ਧੰਨਕੁਬੇਰਾਂ ਦੀਆਂ ਮਿਲਖਾਂ ਤੇ ਮੁਨਾਫੇ ਵਧਾਉਣ ਲਈ। ਉਹ ਅਜੇਹਾ ਭਾਰਤ ਉਸਾਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ ਜਿਸ ਵਿਚ ਗਰੀਬੀ, ਥੁੜੋਂ ਤੇ ਜਾਤ-ਪਾਤ ਆਧਾਰਤ ਵਿਤਕਰਿਆਂ ਦੇ ਮਾਰੇ ਹੋਏ ਕਰੋੜਾਂ ਦੇਸ਼ਵਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਨਰਕੀ ਜੀਵਨ ਹਾਲਤਾਂ ਤੋਂ ਅਤੇ ਬੌਧਿਕ ਤੇ ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਪਛੜੇਂਵੇਂ ਤੋਂ ਮੁਕੰਮਲ ਰੂਪ ਵਿਚ ਮੁਕਤੀ ਮਿਲ ਸਕੇ; ਜਿੱਥੇ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ਵਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪੋ ਆਪਣਾ ਗਿਆਨ, ਯੋਗਤਾ ਤੇ ਕਾਰਜ ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਵਧਾਉਣ ਤੇ ਯੋਗਤਾ ਅਨੁਸਾਰ ਆਪਣੀਆਂ ਜੀਵਨ ਲੋੜਾਂ ਕਮਾਉਣ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਵਸੀਲੇ ਉਪਲੱਬਧ ਹੋਣ, ਜਿੱਥੇ ਹਰ ਇਕ ਨੂੰ ਗੁਜ਼ਾਰੇ ਯੋਗ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦੀ ਗਰੰਟੀ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਜਿੱਥੇ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਭਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਮਾਨਵਵਾਦੀ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ 'ਤੇ ਆਧਾਰਤ ਨਰੋਏ ਤੇ ਜਮਹੂਰੀ ਲੋਕ-ਪੱਖੀ ਸਭਿਆਚਾਰ ਦਾ ਬੋਲਬਾਲਾ ਹੋਵੇ।
5. ਐਪਰ ਇਹਨਾਂ ਅਣਗਿਣਤ ਦੇਸ਼ ਭਗਤਾਂ ਤੇ ਆਪਾਵਾਰੂ ਯੋਧਿਆਂ ਦੀਆਂ ਅਥਾਹ ਕੁਰਬਾਨੀਆਂ ਸਦਕਾ 1947 ਵਿਚ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਦਾ ਬੋਰੀਆਂ ਬਿਸਤਰਾ ਤਾਂ ਜ਼ਰੂਰ ਗੋਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਰਾਜਨੀਤਕ ਪੱਖ ਤੋਂ ਆਜ਼ਾਦੀ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰ ਮਿਲ ਗਈ, ਪ੍ਰੰਤੂ ਰਾਜਸੱਤਾ ਪੂੰਜੀਪਤੀਆਂ ਤੇ ਰਜਵਾੜਿਆਂ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਨਿੱਧਾਂ ਦੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿਚ ਚਲੀ ਜਾਣ ਕਾਰਨ ਆਜ਼ਾਦ ਭਾਰਤ ਉਸ ਲੋਕ ਪੱਖੀ ਤੇ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਮਾਰਗ ਤੇ ਨਹੀਂ ਤੁਰ ਸਕਿਆ, ਜਿਸਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨਾਂ ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਤੇ ਉਸ ਦੇ ਸਾਥੀਆਂ ਨੇ ਸਿਰਜਿਆ ਸੀ। ਨਵੇਂ ਹਾਕਮਾਂ ਨੇ ਗਰੀਬਾਂ, ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ, ਕਿਸਾਨਾਂ ਤੇ ਹੋਰ ਮਿਹਨਤਕਸ਼ਾਂ ਦੇ ਹਿੱਤਾਂ ਨੂੰ ਪਿੱਠ ਦੇ ਕੇ ਦੇਸ਼ ਅੰਦਰ ਪੂੰਜੀਵਾਦੀ ਲੀਹਾਂ 'ਤੇ ਵਿਕਾਸ ਕਰਨ ਦਾ ਦੀਵਾਲੀਆ ਰਾਹ ਅਪਣਾਕੇ, ਇਕ ਪਾਸੇ ਵੇਲਾ ਵਿਹਾਅ ਚੁੱਕੇ ਜਗੀਰੂ ਤੇ ਅਰਧ ਜਾਗੀਰੂ ਹਿੱਤਾਂ ਨੂੰ ਨਾਲ ਰਲਾ ਲਿਆ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਬਦੇਸ਼ੀ ਲੁਟੇਰਿਆਂ ਨਾਲ ਵੀ ਸਾਂਝਾਂ ਕਾਇਮ ਰੱਖੀਆਂ, ਜਿਹੜੀਆਂ ਕਿ ਅੱਗੋਂ ਨਿਰੰਤਰ ਵੱਧਦੀਆਂ ਹੀ ਗਈਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਅਜੋਕੇ ਸਾਮਰਾਜੀ ਸੰਸਾਰੀਕਰਨ ਦੇ ਦੌਰ ਵਿਚ ਪੁੱਜ ਕੇ ਹੋਰ ਵਧੇਰੇ ਪੀਡੀਆਂ ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਗੱਲਘੋਟੂ ਹੋ ਗਈਆਂ ਹਨ।
6. ਇਹਨਾਂ ਭਾਰਤੀ ਹਾਕਮਾਂ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਅੰਦਰ ਵੱਡੇ ਪੂੰਜੀਪਤੀ ਘਰਾਣਿਆਂ, ਵੱਡੇ ਵੱਡੇ ਭੂਮੀਪਤੀਆਂ, ਵੱਡੇ ਵਪਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਬੇਲਗਾਮ ਅਫਸਰਸ਼ਾਹੀ ਦੇ ਹਿੱਤਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਨ ਲਈ ਘੜੀਆਂ ਗਈਆਂ ਨੀਤੀਆਂ ਰਾਹੀਂ ਲੋਕਾਂ ਉੱਪਰ ਲਗਾਤਾਰ ਮੁਸੀਬਤਾਂ ਦੇ ਪਹਾੜ ਲੱਦੇ ਹਨ, ਵਾਰ ਵਾਰ ਟੈਕਸਾਂ ਦੇ ਭਾਰ ਚਾੜ੍ਹੇ ਹਨ, ਨਿੱਤ ਵਰਤੋਂ ਦੀਆਂ ਵਸਤਾਂ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿਚ ਵਾਰ ਵਾਰ ਭਾਰੀ ਵਾਧੇ ਕਰਕੇ ਕਿਰਤੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਕਮਾਈ ਨੂੰ ਘੱਟੇ-ਕੌਡੀਆਂ ਰੌਲਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਅੰਦਰ ਗਰੀਬੀ ਤੇ ਅਮੀਰੀ ਵਿਚਲੇ ਪਾੜੇ ਨੂੰ ਭਿਆਨਕ ਹੱਦ ਤੱਕ ਵਧਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਏਥੇ ਅਮੀਰ ਹੋਰ ਅਮੀਰ ਹੁੰਦਾ ਗਿਆ ਹੈ ਪ੍ਰੰਤੂ ਗਰੀਬ ਬੁਨਿਆਦੀ ਜੀਵਨ ਲੋੜਾਂ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਨਾਲ ਹੀ ਘੁਲਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਹਰ ਪੱਖੋਂ ਪੱਛੜੇਵੇਂ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਬਣਿਆ ਰਿਹਾ ਹੈ।
7. ਇਹਨਾਂ ਅਮੀਰ ਪੱਖੀ ਨੀਤੀਆਂ ਦਾ ਸਿੱਟਾ ਹੀ ਹੈ ਕਿ ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਮਿਆਰਾਂ ਅਨੁਾਸਰ ਅੱਜ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਵੱਸੋਂ ਦੀ ਵੱਡੀ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਗਰੀਬੀ ਰੇਖਾ ਤੋਂ ਵੀ ਥੱਲੇ ਚਲੀ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀਆਂ ਜੀਵਨ ਹਾਲਤਾਂ ਏਨੀਆਂ ਮਾੜੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਵਿਕਸਤ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਲੇ ਪਾਲਤੂ ਜਾਨਵਰ ਵੀ ਉਹਨਾਂ ਨਾਲੋਂ ਚੰਗੇਰੀਆਂ ਅਵਸਥਾਵਾਂ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਵਿਚ ਗਰੀਬ ਉਸ ਨੂੰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਹੜਾ ਕਿ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਇਕ ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ (ਲੱਗਭਗ 41 ਰੁਪਏ) ਆਮਦਨ 'ਤੇ ਗੁਜ਼ਾਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਰ ਹੈ। ਜਦੋਂਕਿ ਭਾਰਤ ਅੰਦਰ, ਕੇਂਦਰੀ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਆਪਣੀ ਸਰਵੇ ਰਿਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ ਕੁੱਲ 107 ਕਰੋੜ ਦੀ ਵੱਸੋਂ 'ਚੋਂ 80 ਕਰੋੜ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕੀਂ 20 ਰੁਪਏ (ਅੱਧੀ ਡਾਲਰ ਤੋਂ ਵੀ ਘੱਟ) ਤੇ ਗੁਜ਼ਾਰਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਸ਼ਪੱਸ਼ਟ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਸਮੁੱਚੀ ਵੱਸੋਂ, ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਮਿਆਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਗਰੀਬੀ ਦੀ ਰੇਖਾ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਹੀ ਥੱਲੇ ਆਪਣੀ ਜੀਵਨ ਜੋਤ ਰੂਪੀ ਹੋਂਦ ਨੂੰ ਕੇਵਲ ਕਾਇਮ ਰੱਖ ਰਹੀ ਹੈ, ਜੀਅ ਬਿਲਕੁਲ ਨਹੀਂ ਰਹੀ। ਏਥੇ ਹੀ ਬਸ ਨਹੀਂ, ਦੇਸ਼ ਦੀ 40 ਕਰੋੜ ਵੱਸੋਂ ਤਾਂ ਰੋਜ਼ਾਨਾ 12 ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਵੀ ਘੱਟ ਆਮਦਨ ਨਾਲ ਗੁਜ਼ਾਰਾ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੰਗਾਲ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਆਦਿਵਾਸੀ ਇਲਾਕੇ, ਜਿੱਥੇ ਕਿ ਇਹ ਸਰਵੇ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਅਕਸਰ ਪੁੱਜਦੇ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਅਤੀ ਗਰੀਬਾਂ ਦੀ ਇਸ ਗਿਣਤੀ ਵਿਚ ਹੋਰ ਚੋਖਾ ਵਾਧਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਹੈ ਆਜ਼ਾਦ ਦੇਸ਼ 'ਚ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਆਉਣ ਦੀ ਥਾਂ ਵਿਆਪਕ ਰੂਪ ਵਿਚ ਪਸਰੀ ਮੰਦਹਾਲੀ ਦੀ ਇਕ ਡਰਾਉਣੀ ਤਸਵੀਰ, ਜਿਹੜੀ ਕਿ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਤੇ ਕਸਬਿਆਂ ਵਿਚ ਸਵੇਰੇ ਸਵੇਰੇ ਕੂੜਾ-ਕਚਰਾ ਫਿਰੋਲਦੇ ਬੱਚੇ-ਬੱਚੀਆਂ ਦੇ ਮਾਸੂਮ ਚਿਹਰਿਆਂ ਤੋਂ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਪੜ੍ਹੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਜਨਮ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਮੌਤ ਤੱਕ ਫੁੱਟਪਾਥਾਂ, ਝੁੱਗੀਆਂ-ਝੌਪੜੀਆਂ ਅਤੇ ਕੱਚੇ ਖੋਲਿਆਂ ਵਿਚ ਜੀਵਨ ਬਸਰ ਕਰਦੇ ਕਰੋੜਾਂ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੀਆਂ ਤਰਾਸਦਿਕ ਜੀਵਨ ਹਾਲਤ ਵੀ ਏਸੇ ਤਸਵੀਰ ਨੂੰ ਰੂਪਮਾਨ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।
8. ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਇਹਨਾਂ ਸਰਮਾਏਦਾਰ-ਜਗੀਰਦਾਰ ਪੱਖੀ ਭਾਰਤੀ ਹਾਕਮਾਂ ਦੀਆਂ ਨੀਤੀਆਂ ਸਦਕਾ ਹੀ ਦੇਸ਼ ਅੰਦਰ ਵਿਆਪਕ ਖਪਤ-ਸਭਿਆਚਾਰ ਦਾ ਬੋਲਬਾਲਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਦੇ ਮੁੱਠੀ ਭਰ ਅਮੀਰ ਏਨੇ ਅਮੀਰ ਹੋ ਗਏ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਹੁਣ ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਅਰਬਪਤੀਆਂ ਦੀਆਂ ਸੂਚੀਆਂ ਵਿਚ ਸ਼ਸ਼ੋਭਤ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਅਮੀਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਆਪਣੇ ਬੇਸ਼ੁਮਾਰ ਧੰਨ-ਦੌਲਤ ਦਾ ਬਹੁਤ ਹੀ ਬੇਹੂਦਾ ਤੇ ਘਟੀਆ ਵਿਖਾਵਾ ਵੀ ਅਕਸਰ ਹੀ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਕ ਪਾਸੇ ਕਰੋੜਾਂ ਦੇਸ਼ਵਾਸੀ ਅਰਧ-ਭੁੱਖੇ ਤੇ ਅਰਧ-ਨੰਗੇ ਰਹਿਕੇ ਦਿਨ ਕਟੀ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਰ ਹਨ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਇਹਨਾਂ ਅਮੀਰਾਂ ਕੋਲ ਧਨ ਦੇ ਅੰਬਾਰ ਲੱਗ ਰਹੇ ਹਨ। ਜਨਸਮੂਹਾਂ ਦਾ ਸੋਸ਼ਣ ਕਰਕੇ ਕਮਾਏ ਗਏ ਇਸ ਧੰਨ ਨਾਲ ਸ਼ਹਿਨਸ਼ਾਈ ਮਹੱਲਾਂ ਵਰਗੀਆਂ ਆਲੀਸ਼ਾਨ ਕੋਠੀਆਂ ਉਸਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ, ਨਿੱਤ ਨਵੀਆਂ ਤੇ ਮਹਿੰਗੀਆਂ ਕਾਰਾਂ ਤੇ ਹੋਰ ਆਧੁਨਿਕ ਸੁੱਖ-ਸੁਵਿਧਾਵਾਂ ਤੇ ਵਿਲਾਸਤਾਵਾਂ ਖਰੀਦੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਘਿਨਾਉਣੇ ਖਪਤ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਨੂੰ ਚੁੱਕਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਇਸ਼ਤਹਾਰਬਾਜ਼ੀ ਅਤਿ ਦੀ ਬੇਹੂਦਗੀ ਤੇ ਲਚਰਤਾ ਦਾ ਰੂਪ ਧਾਰਨ ਕਰ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਅਮੀਰਜ਼ਾਦਿਆਂ ਦੇ ਸਿਰ ਚੜ੍ਹ ਚੁੱਕੇ ਇਸ ਖਪਤ ਸਭਿਆਚਾਰ ਸਦਕਾ ਦੇਸ਼ ਅੰਦਰ ਅਮੀਰਾਂ ਤੇ ਗਰੀਬਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਇਕ ਡੂੰਘੀ ਤੇ ਵੱਡੀ ਖਾਈ ਬਣ ਗਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਲੰਘਣ ਦੇ ਯਤਨਾਂ ਵਿਚ ਲੱਗੇ ਹੋਏ ਅਨੇਕਾਂ ਮੱਧਵਰਗੀ ਵਿਅਕਤੀ/ਪਰਵਾਰ ਸਮਾਜਕ ਤਬਾਹੀ ਦੀ ਅੱਗ ਦੀ ਭੇਂਟ ਚੜ੍ਹ ਰਹੇ ਹਨ।
9. ਸਾਮਰਾਜੀ ਸੰਸਾਰੀਕਰਨ ਦੇ ਦਬਾਅ ਹੇਠ ਭਾਰਤੀ ਹਾਕਮਾਂ ਵੱਲੋਂ ਅਪਣਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਨਵੀਆਂ ਆਰਥਕ ਨੀਤੀਆਂ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਰਥਕ ਪ੍ਰਭੂਸੱਤਾ ਨੂੰ ਵੀ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਧੋਲ ਸੁੱਟਿਆ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਬਹੁਮੁੱਲੇ ਕੁਦਰਤੀ ਭੰਡਾਰਾਂ ਸਮੇਤ ਆਰਥਕਤਾ ਦੇ ਸਾਰੇ ਖੇਤਰ ਦਿਓਕੱਦ ਬਦੇਸ਼ੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੀ ਲੁੱਟ-ਚੋਂਘ ਲਈ ਖੋਲ੍ਹੇ ਜਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਇਹ ਕੰਪਨੀਆਂ ਆਪਣੇ ਸਵਦੇਸ਼ੀ ਭਾਈਵਾਲਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲਕੇ ਨਾ ਸਿਰਫ ਕਾਰਖਾਨਿਆਂ ਅਤੇ ਬੈਂਕ ਤੇ ਬੀਮੇ ਵਰਗੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਵਿੱਤੀ ਖੇਤਰਾਂ ਉੱਪਰ ਆਪਣੀ ਜਕੜ ਪੱਕੀ ਕਰ ਗਈਆਂ ਹਨ ਬਲਕਿ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਲੋੜੀਂਦੀਆਂ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆ ਬੁਨਿਆਦੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਿੱਖਿਆ, ਸਿਹਤ ਸਹੂਲਤਾਂ, ਦੂਰਸੰਚਾਰ, ਆਵਾਜਾਈ, ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਾਣੀ ਤੇ ਊਰਜਾ ਉਤਪਾਦਨ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਅਜਾਰੇਦਾਰੀਆਂ ਕਾਇਮ ਕਰਨ ਲਈ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਖੁੱਲ੍ਹਾਂ ਤੇ ਸਹੂਲਤਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ, ਜਿਸ ਵਾਸਤੇ ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਹੋਰ ਅਨੇਕਾਂ ਸਾਥੀਆਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਬਲੀਦਾਨ ਕੀਤੇ ਸਨ, ਮੁੜ ਲਹੂ ਪੀਣੀਆਂ ਦੇਸੀ ਤੇ ਬਦੇਸ਼ੀ ਪੂੰਜੀਪਤੀ ਜੋਕਾਂ ਦੇ ਰਹਿਮੋ ਕਰਮ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਹੋ ਕੇ ਰਹਿ ਗਈ ਹੈ।
10. ਇਹਨਾਂ ਨੀਤੀਆਂ ਨੇ ਕਿਰਤੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਤੰਗੀਆਂ ਤੁਰਸ਼ੀਆਂ ਵਿਚ ਹੋਰ ਤਿੱਖਾ ਵਾਧਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਅੰਦਰ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦੇ ਵਸੀਲੇ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਗਰਹਿਣੇ ਗਏ ਹਨ। ਘਰੇਲੂ ਤੇ ਛੋਟੇ ਉਦਯੋਗ ਬੰਦ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਛੋਟੀ ਤੇ ਸੀਮਾਂਤ (Merginal) ਕਿਸਾਨੀ ਖੇਤੀ 'ਚੋਂ ਬਾਹਰ ਧੱਕੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਵਿਦਿਆਰਥੀ/ਸਿਖਿਆਰਥੀ ਜੀਵਨ ਦੀਆਂ ਬਰੂਹਾਂ ਟੱਪ ਕੇ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦੀ ਮੰਡੀ ਵਿਚ ਦਾਖ਼ਲ ਹੋ ਰਹੇ ਨਵੇਂ ਨੌਜਵਾਨ ਕਿਰਤੀਆਂ ਨੂੰ ਰੁਜਗਾਰ ਮਿਲਣਾ ਤਾਂ ਦੂਰ ਰਿਹਾ ਪਹਿਲਾਂ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਮਜ਼ਦੂਰ ਤੇ ਮੁਲਾਜ਼ਮ ਵੀ ਵਿਹਲੇ ਹੋ ਕੇ ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰਾਂ ਦੀਆਂ ਲੰਬੀਆਂ ਕਤਾਰਾਂ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਸਰਕਾਰੀ ਤੇ ਅਰਧ-ਸਰਕਾਰੀ ਨੌਕਰੀਆਂ ਦੇ ਬੂਹੇ ਬੰਦ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਤਾਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਖਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਠੇਕਾ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਰਾਹੀਂ ਕਿਰਤ ਦੀ ਲੁੱਟ ਹੋਰ ਤਿੱਖੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਰਤਾਰੇ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਜਵਾਨੀ ਦਾ ਭਵਿੱਖ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਨੇਰਵਾਦੀ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਪੜ੍ਹੇ ਲਿਖੇ ਤੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਕਿੱਤਿਆਂ ਲਈ ਯੋਗਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰੋੜਾਂ ਮਰਦ ਤੇ ਔਰਤਾਂ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਤੇ ਗੁਜ਼ਾਰੇਯੋਗ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦੀ ਭਾਲ ਵਿਚ ਡਿਗਰੀਆਂ ਤੇ ਡਿਪਲੋਮੇ ਚੁੱਕੀ ਦਰ ਦਰ ਦੀਆਂ ਠੋਕਰਾਂ ਖਾਂਦੇ ਫਿਰਦੇ ਹਨ।
11. ਦੇਸ਼ ਅੰਦਰ ਰੁਜ਼ਾਗਰ ਦੀ ਮੰਡੀ ਦੇ ਲਗਾਤਾਰ ਸੁੰਘੜਦੇ ਜਾਣ ਕਾਰਨ ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰ ਜੁਆਨੀ ਬਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਜਾ ਕੇ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਲੱਭਣ ਲਈ ਵੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤ੍ਹਰਾਂ ਦੇ ਪਾਪੜ ਵੇਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਮੰਤਵ ਲਈ ਲੋਕੀਂ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜਾਇਜ਼ ਨਜ਼ਾਇਜ਼ ਢੰਗ ਤਰੀਕੇ ਅਜਮਾਉਣ ਦਾ ਯਤਨ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਅਕਸਰ ਹੀ ਏਜੰਟਾਂ ਦੀਆਂ ਦੰਭੀ ਤੇ ਮੁਜ਼ਰਮਾਨਾ ਚਾਲਾਂ ਵਿਚ ਫਸਕੇ ਲੁੱਟੇ ਪੁੱਟੇ ਵੀ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਬਦੇਸ਼ੀ ਹਾਕਮਾਂ ਵੱਲੋਂ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਤਸੀਹਿਆਂ ਵਿਚ ਵੀ ਨਪੀੜੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
12. ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦੀ ਭਾਲ ਵਿਚ ਬੇਬਸੀ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋਈ ਜਵਾਨੀ ਕਈ ਵਾਰ ਸਵਾਰਥ-ਸਿੱਧੀਵਾਦ ਦੇ ਕੁਰਾਹੇ ਪੈ ਕੇ ਜੁਗਾੜਵਾਦੀ, ਈਰਖਾਲੂ ਤੇ ਵਿਅਕਤੀਵਾਦੀ ਕਰੁਚੀਆਂ ਵਿਚ ਘਿਰ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਫਲਸਰੂਪ ਸਮਾਜਕ ਤਣਾਅ ਅਧੀਨ ਉਹ ਅਕਸਰ ਮਾਨਵਵਾਦੀ ਕਦਰਾਂ ਕੀਮਤਾਂ ਤੋਂ ਬੇਮੁੱਖ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਅਪਰਾਧਿਕ ਤੇ ਅਸਮਾਜਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵਿਚ ਗੁੰਮ ਹੋ ਕੇ ਸਥਾਪਤ ਭਾਈਚਾਰਕ ਸਾਂਝਾ ਲਈ ਵੀ ਖਤਰਾ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੀ ਫਿਰਕੂ ਦੰਗਿਆਂ, ਫਸਾਦਾਂ, ਲੁੱਟਾਂ-ਖੋਹਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਅਸਮਾਜਕ ਧੰਦਿਆਂ ਵਿਚ ਵੱਧ ਰਹੀ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਏਸੇ ਤਰਾਸਦਿਕ ਅਵਸਥਾ ਦਾ ਘਿਨਾਉਣਾ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ ਹੈ। ਅਜੇਹੇ ਨੌਜਵਾਨ ਹੀ ਨਸ਼ਿਆਂ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਬਣਕੇ ਆਪਣੀ ਮਾਨਸਕ ਤੇ ਬੌਧਿਕ ਜੀਵ-ਹੱਤਿਆ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਜੁਆਨੀ ਅੰਦਰ ਵੱਧ ਰਹੇ ਇਹਨਾਂ ਸਾਰੇ ਤਬਾਹਕੁੰਨ ਰੁਝਾਨਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਹਾਕਮ ਕੋਈ ਕਾਰਗਰ ਉਪਾਅ ਕਰਨ ਦੀ ਬਜਾਏ ਉਲਟਾ ਨਸ਼ਿਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਅਤੇ ਲਚਰਤਾ ਤੇ ਨੰਗੇਜ਼ਵਾਦ ਆਦਿ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਤਾਂ ਜੋ ਜੁਆਨੀ ਅੰਦਰ ਆਤਮ ਸਨਮਾਨ ਅਤੇ ਸਮਾਜਕ ਕੁਰੀਤੀਆਂ ਤੇ ਪੂੰਜੀਵਾਦੀ ਲੁੱਟ-ਚੋਂਘ ਵਿਰੁੱਧ ਲੜਨ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਮਜ਼ੋਰ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ।
13. ਇਹਨਾਂ ਨਵ-ਉਦਾਰਵਾਦੀ ਨੀਤੀਆਂ ਦੀ ਮਾਰ ਹੇਠ ਆਈ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਕਿਸਾਨੀ ਕਰਜ਼ੇ ਦੇ ਜਾਲ ਵਿਚ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਫਸ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਉਹ ਦੋਹਰੀ ਲੁੱਟ ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੈ, ਖਪਤਕਾਰ ਵਜੋਂ ਵੀ ਅਤੇ ਖੇਤੀ ਜਿਣਸਾਂ ਦੀ ਵਿਕਰੇਤਾ ਵਜੋਂ ਵੀ। ਮੰਡੀ ਦੀਆਂ ਬੇਰਹਿਮ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਵੱਡੇ ਵੱਡੇ ਵਪਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਬਦੇਸ਼ੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੀ ਮੁੱਠ ਵਿਚ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਵਪਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਕੰਪਨੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਖੇਤੀ ਵਿਚ ਵਰਤਣ ਵਾਲੀਆਂ ਵਸਤਾਂ ਖਾਦ, ਬੀਜਾਂ ਤੇ ਨਦੀਨ-ਨਾਸ਼ਕਾਂ ਆਦਿ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿਚ ਅਤੇ ਖੇਤੀ ਜਿਣਸਾਂ ਦੇ ਭਾਵਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਮਨ ਮਰਜ਼ੀ ਦੇ ਉਤਰਾਅ ਚੜ੍ਹਾਅ ਕਰਕੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਬੇਰਹਿਮੀ ਨਾਲ ਲੁਟਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਏਸੇ ਲਈ ਕਰਜ਼ੇ ਦੇ ਜਾਲ 'ਚੋਂ ਮੁਕਤ ਹੋਣ ਵਿਚ ਬੇਬਸ ਹੋਏ ਕਿਸਾਨਾਂ ਵਲੋਂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਖਬਰਾਂ ਨਿਰੰਤਰ ਵੱਧਦੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਆਜ਼ਾਦ ਭਾਰਤ ਅੰਦਰ ਉਭਰਿਆ ਇਹ ਬਹੁਤ ਹੀ ਚਿੰਤਾਜਨਕ ਵਰਤਾਰਾ ਹੈ ਜਿਹੜਾ ਕਿ ਹਾਕਮਾਂ ਦੇ ਚੌਮੁੱਖੀ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਸਾਰੇ ਦੰਭੀ ਦਾਅਵਿਆਂ ਵਿਚਲੇ ਖੋਖਲੇਪਨ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਦਾ ਹੈ।
14. ਇਹਨਾਂ ਸਾਮਰਾਜ ਨਿਰਦੇਸ਼ਤ ਨੀਤੀਆਂ ਅਧੀਨ ਹੀ ਭਾਰਤ ਅੰਦਰ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦੀਆਂ ਬੁਨਿਆਦੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਕੂਲਾਂ ਤੇ ਹੋਰ ਸਿੱਖਿਆ ਸੰਸਥਾਵਾਂ, ਹਸਪਤਾਲਾਂ, ਸੜਕਾਂ, ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਆਦਿ ਉੱਪਰ ਨਿੱਜੀਕਰਨ ਦਾ ਕੁਹਾੜਾ ਚੱਲਿਆ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਲੋਕਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਬਣਦੀਆਂ ਇਹ ਬੁਨਿਆਦੀ ਜ਼ੁੱਮੇਵਾਰੀਆਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਲਗਭਗ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਭਗੌੜੀ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਸਾਰੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਬੜੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਨਿੱਜੀ ਮੁਨਾਫਾਖੋਰ ਕੰਪਨੀਆਂ ਆਦਿ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਨਿੱਜੀਕਰਨ ਦੀ ਬਦੌਲਤ ਹੀ ਦੇਸ਼ ਅੰਦਰ ਸਿੱਖਿਆ ਦਾ ਵਪਾਰੀਕਰਨ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ, ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਿਆਰੀ ਤੇ ਕਿੱਤਾਕਾਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ਆਮ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ, ਕਿਸਾਨਾਂ ਤੇ ਹੋਰ ਮਿਹਨਤਕਸ਼ਾਂ ਦੇ ਬੇਟੇ-ਬੇਟੀਆਂ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਤੋਂ ਕੋਹਾਂ ਦੂਰ ਚਲੀ ਗਈ ਹੈ। ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲਾਂ ਤੇ ਹੋਰ ਸਿੱਖਿਆ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਬੜੇ ਹੀ ਮੁਜ਼ਰਮਾਨਾ ਢੰਗ ਨਾਲ ਗਿਣ ਮਿੱਥ ਕੇ ਤਬਾਹ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਤੇ ਹੋਰ ਅਮਲੇ ਦੀ ਭਰਤੀ ਤੇ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿਚ ਨਿੱਜੀ ਸਿੱਖਿਆ ਸੰਸਥਾਵਾਂ, ਜਿੱਥੇ ਕਿ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰੀ ਫੀਸਾਂ ਦੇਣ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਰ ਹੋਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਅੱਗੇ ਲੰਘ ਗਈਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਵਿਦਿਆ ਦਾ ਵਪਾਰ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿਚ ਬੜੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵੱਧ ਫੁੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਦੋਂਕਿ ਦੇਸ਼ ਦੀ 80% ਵੱਸੋਂ ਲਈ ਵਿਦਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਕੇ ਸਵੈ ਵਿਕਾਸ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਬੰਦ ਹੋ ਗਏ ਹਨ।
ਇਹੋ ਹਾਲ ਸਰਕਾਰੀ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਦਾ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਵਿਚ ਨਾ ਪੂਰੇ ਡਾਕਟਰ ਹਨ, ਨਾ ਹੋਰ ਅਮਲਾ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਦਵਾਈਆਂ, ਜਦੋਂਕਿ ਬਹੁਤੀਆਂ ਹਾਲਤਾਂ ਵਿਚ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਅੰਦਰ ਲੋਕੀਂ ਭਾਰੀ ਖਰਚੇ ਕਰਕੇ ਆਪਣਾ ਇਲਾਜ ਕਰਾਉਣ ਤੋਂ ਬੇਬੱਸ ਹਨ ਅਤੇ ਬੇਇਲਾਜ਼ੇ ਹੀ ਮਰ ਮੁੱਕ ਰਹੇ ਹਨ।
ਇਸ ਨਿੱਜੀਕਰਨ ਅਧੀਨ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਸਾਫ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਦਾ ਕੰਮ ਵੀ ਮੁਨਾਫਾਖੋਰ ਨਿੱਜੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਏਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਦੈਨਿਕ ਜੀਵਨ ਲਈ ਤੇ ਪਦਾਰਥਕ ਪੈਦਾਵਾਰ ਲਈ ਬੁਨਿਆਦੀ ਲੋੜ ਬਣ ਚੁੱਕੀ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਉਪਜ ਤੇ ਵੰਡ ਵੀ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਏਥੇ ਹੀ ਬਸ ਨਹੀਂ ਸੜਕਾਂ ਤੇ ਆਵਾਜਾਈ ਦੇ ਹੋਰ ਸਾਧਨ ਵੀ ਨਿੱਜੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਕੋਲ ਵੇਚੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਵਾਸਤੇ ਇਹ ਮੋਟੀ ਤੇ ਸੌਖੀ ਕਮਾਈ ਦੇ ਸਾਧਨ ਬਣ ਗਏ ਹਨ।
15. ਸਾਮਰਾਜਵਾਦੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਲੋਂ ਆਪਣੀਆਂ ਲੋਕ-ਮਾਰੂ ਲੋੜਾਂ ਲਈ ਉਪਜਾਏ ਗਏ ਘਿਰਨਾਜਨਕ ਤੇ ਨਿਘਾਰਗ੍ਰਸਤ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦੀਆਂ ਇਮਾਨਦਾਰੀ, ਪ੍ਰਸਪਰ ਵਫਾਦਾਰੀ, ਰਹਿਮਦਿਲੀ, ਧਾਰਮਕ ਸੱਦਭਾਵਨਾ, ਸੁਹਿਰਦਤਾ ਤੇ ਸ਼ਹਿਨਸ਼ੀਲਤਾ ਵਰਗੀਆਂ ਨਰੋਈਆਂ ਤੇ ਮਾਨਵਵਾਦੀ ਕਦਰਾਂ ਕੀਮਤਾਂ ਨੂੰ ਵੱਡੀ ਸੱਟ ਮਾਰੀ ਹੈ। ਹਰ ਪਾਸੇ ਬੇਈਮਾਨੀ, ਲੋਭ ਲਾਲਚ, ਧੱਕੇਸ਼ਾਹੀ, ਈਰਖਾ ਤੇ ਅਨੈਤਿਕਤਾ ਦਾ ਦੌਰ ਦੌਰਾ ਹੈ ਅਤੇ ਲਚਰਤਾ ਅਤੇ ਨੰਗੇਜ਼ਵਾਦ 'ਤੇ ਆਧਾਰਤ ਮਨੋਰੰਜਨ ਦਾ ਪਸਾਰ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪੂੰਜੀਪਤੀਆਂ ਦੇ ਕਬਜ਼ੇ ਅਤੇ ਕੰਟਰੋਲ ਹੇਠ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਆਧੁਨਿਕ ਪ੍ਰਚਾਰ ਤੇ ਸੰਚਾਰ ਸਾਧਨ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ ਤੇ ਟੀ.ਵੀ. ਚੈਨਲ ਅਜੇਹਾ ਗਲਿਆ ਸੜਿਆ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਨਿਡਰਤਾ ਸਹਿਤ ਪੇਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹ ਸਾਰੇ ਸਾਧਨ ਧਾਰਮਕ ਅੰਧ-ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਅਤੇ ਹਨੇਰ-ਬਿਰਤੀਵਾਦ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਵੀ ਜ਼ੋਰ ਸ਼ੋਰ ਨਾਲ ਕਰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਜੋ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਅੰਦਰ ਵਿਗਿਆਨਕ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਵਿਕਸਤ ਨਾ ਹੋ ਸਕੇ ਅਤੇ ਉਹ ਹੋਣੀਵਾਦ ਤੇ ਹੋਰ ਧਾਰਮਕ ਅੰਧਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ਾਂ ਦੇ ਧੰਦੂਕਾਰੇ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਬਣੇ ਰਹਿਣ।
16. ਸਾਮਰਾਜੀ ਦਬਾਅ ਅਤੇ ਪੂੰਜੀਵਾਦੀ ਲੁੱਟ-ਚੋਂਘ ਦੇ ਮੰਤਕੀ ਸਿੱਟੇ ਵਜੋਂ ਦੇਸ਼ ਅੰਦਰ ਆਜ਼ਾਦੀ ਉਪਰੰਤ ਸਥਾਪਤ ਹੋਈ ਜਮਹੂਰੀ ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵੀ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲੜਖੜਾ ਗਈ ਹੈ। ਹਰ ਪਾਸੇ ਭਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਦਾ ਬੋਲ-ਬਾਲਾ ਹੈ। ਰਾਜਨੀਤੀ ਦਾ ਅਪਰਾਧੀਕਰਨ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਅਪਰਾਧੀ ਤੱਤ ਤੇ ਧਨ-ਸ਼ਕਤੀ ਹਰ ਪੱਧਰ ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਉੱਪਰ ਹਾਵੀ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਚੋਣਾਂ ਲਈ ਵੋਟਾਂ ਸ਼ਰੇਆਮ ਵਿਕਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਅੰਦਰੋਂ ਖੋਖਲੀ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਭਾਰਤੀ ਜਮਹੂਰੀਅਤ ਦੀ ਅਤੀ ਚਿੰਤਾਜਨਕ ਤਸਵੀਰ ਉਭਾਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਸਰਮਾਏਦਾਰ ਪੱਖੀ ਸਾਰੀਆਂ ਰਾਜਨੀਤਕ ਪਾਰਟੀਆਂ ਹਰ ਮੁੱਦੇ 'ਤੇ ਅਤਿ ਦੀ ਮੌਕਾਪ੍ਰਸਤੀ ਕਰਨ, ਲਾਰੇ ਲੱਪੇ ਲਾ ਕੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵੱਡੀ ਪੱਧਰ ਤੱਕ ਗੁੰਮਰਾਹ ਕਰਨ ਆਪੋ ਵਿਚ ਕਿੜਾਂ ਕੱਢਣ ਤੇ ਬੇਅਸੂਲੀਆਂ ਲੜਾਈਆਂ ਲੜਨ ਅਤੇ ਛਡਯੰਤਰੀ ਚਾਲਾਂ ਚੱਲਣ ਨੂੰ ਹੀ ਸਫਲ ਰਾਜਨੀਤੀ ਸਮਝਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਹ ਹਮੇਸ਼ਾ ਅਜੇਹੀਆਂ ਅਨੈਤਿਕ ਚਾਲਾਂ ਰਾਹੀਂ ਵੋਟਾਂ ਵਟੋਰਨ ਤੇ ਇਕ ਦੂਜੀ ਨੂੰ ਪਛਾੜਕੇ ਸੱਤਾ ਹਥਿਆਉਣ ਵਿਚ ਰੁੱਝੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆ ਦੁੱਖ ਤਕਲੀਫਾਂ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਮਹਿੰਗਾਈ, ਗਰੀਬੀ ਤੇ ਬੇਕਾਰੀ ਵਰਗੀਆਂ ਗੰਭੀਰ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਇਹਨਾਂ ਪਾਰਟੀਆਂ ਦੇ ਅਜੰਡੇ ਤੇ ਕਦੇ ਵੀ ਪ੍ਰਾਥਮਿਕਤਾ ਵਾਲਾ ਸਥਾਨ ਨਹੀਂ ਲੈਂਦੀਆਂ।
17. ਇਹਨਾਂ ਅਵਸਥਾਵਾਂ ਵਿਚ ਪੂੰਜੀਵਾਦੀ ਲੁੱਟ-ਚੋਂਘ ਅਤੇ ਅਫਸਰਸ਼ਾਹੀ ਦੀ ਆਪਹੁਦਰਸ਼ਾਹੀ ਹੇਠ ਨਪੀੜੀ ਜਾ ਰਹੀ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਲੋਕਾਈ ਵੀ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਮਾਜਕ ਜਬਰ ਦਾ ਨਿਰੰਤਰ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਬਣੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਜਾਤਪਾਤ ਆਧਾਰਤ ਵਿਤਕਰੇ ਹੋਰ ਡੂੰਘੇ ਹੁੰਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਦਲਿਤ ਤੇ ਹੋਰ ਪੱਛੜੇ ਵਰਗ ਵਿਆਪਕ ਵਿਤਕਰਿਆਂ ਤੇ ਘੋਰ ਬੇਇਨਸਾਫੀਆ ਹੇਠ ਦੱਬੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਰੀਜ਼ਰਵੇਸ਼ਨ ਦੀ ਵਿਵਸਥਾ ਨੇ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਇਕ ਅਸਲੋਂ ਛੋਟੇ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਹੀ ਮਾਮੂਲੀ ਆਰਥਕ ਲਾਭ ਪਹੁੰਚਾਇਆ ਹੈ ਜਦੋਂਕਿ ਸਮਾਜਕ ਵਿਤਕਰੇ ਜਿਓਂ ਦੇ ਤਿਓਂ ਕਾਇਮ ਹਨ। ਅਨੇਕਾਂ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਅਜੇ ਵੀ ਉਹ ਬੰਧੂਆ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਵਰਗੀਆਂ ਜੀਵਨ ਹਾਲਤਾਂ ਹੀ ਭੋਗ ਰਹੇ ਹਨ। ਸਮਾਜਕ ਜਬਰ ਦੇ ਦਰਿਸ਼ਟੀਕੋਨ ਤੋਂ ਦੇਸ਼ ਅੰਦਰ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਦਸ਼ਾ ਵੀ ਨਿਰੰਤਰ ਨਿੱਘਰਦੀ ਗਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿਚ ਭਰੂਣ ਹੱਤਿਆ ਵਰਗੇ ਕੁਕਰਮ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
18. ਆਜ਼ਾਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਉਪਰੰਤ ਦੇਸ਼ ਅੰਦਰ ਪੁਲਸ ਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਿਕ ਜਬਰ ਵਿਚ ਵੀ ਭਾਰੀ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਨਿੱਤ ਨਵੇਂ ਰੂਪਾਂ ਵਿਚ ਪੁਲਸ ਦੀਆਂ ਹੋਰ ਵਧੇਰੇ ਧਾੜਾਂ ਕਾਇਮ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਖਤ ਤੋਂ ਸਖਤ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਨਾਲ ਲੈਸ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਆਪਣੇ ਹੱਕਾਂ-ਹਿੱਤਾਂ ਲਈ ਲੜਨ ਵਾਲੇ ਕਿਰਤੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬੇਰਹਿਮੀ ਨਾਲ ਦਬਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ। ਬਹੁਤੀਆਂ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਇਕੱਠੇ ਹੋਣ ਅਤੇ ਲਿਖਣ ਬੋਲਣ 'ਤੇ ਵੀ ਨਿਰੰਤਰ ਪਾਬੰਦੀ ਲੱਗੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਵਿਆਪਕ ਰੂਪ ਵਿਚ ਫੈਲਿਆ ਹੋਇਆ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਭਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਤੇ ਰਿਸ਼ਵਤਖੋਰੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਮੁਸੀਬਤਾਂ ਨੂੰ ਲਗਾਤਾਰ ਵਧਾਉਂਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਦੋਂਕਿ ਸਰਕਾਰ ਇਹਨਾਂ 'ਤੇ ਕਾਬੂ ਪਾਉਣ ਵਿਚ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਸਫਲ ਸਿੱਧ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸ਼ਨਿਕ ਭਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਪ੍ਰਤੀ ਤਾਂ ਹੱਥ ਹੀ ਖੜੇ ਕਰ ਗਈ ਹੈ।
19. ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕੰਗਾਲ, ਨਿਆਸਰੇ ਤੇ ਮਾਯੂਸ ਬਣਾ ਰਹੀਆਂ ਇਹਨਾਂ ਹਾਲਤਾਂ ਵਿਚ ਘਿਰਿਆ ਹੋਇਆ ਭਾਰਤ ਨਿਸ਼ਚੇ ਹੀ ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਅਕੀਦਿਆਂ ਦਾ ਭਾਰਤ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਵੱਡਮੁੱਲੇ ਕੁਦਰਤੀ ਖਜ਼ਾਨਿਆਂ ਵਾਲੇ ਅਤੇ ਇਕ ਅਰਬ ਦੇ ਕਰੀਬ ਮਿਹਨਤੀ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਇਸ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਅਜੇ ਵੀ ਸਾਮਰਾਜੀ ਲੁਟੇਰੇ, ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਭਾਰਤੀ ਪੂੰਜੀਪਤੀ ਤੇ ਭੂਮੀਪਤੀ ਭਾਈਵਾਲ ਅਤੇ ਦਿਨੋਂ ਦਿਨ ਆਫਰਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਅਫਸਰਸ਼ਾਹੀ ਮਿਲਕੇ, ਦੋਹੀਂ ਹੱਥੀਂ ਲੁੱਟ ਰਹੇ ਹਨ। ਸਿੱਟੇ ਵਜੋਂ, ਕਿਰਤੀ ਜਨਸਮੂਹ ਘੋਰ ਕੰਗਾਲੀ ਦੇ ਰਸਾਤਲ ਵਿਚ ਡੁਬਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਅਜੇਹਾ ਭਾਰਤ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਰਾਂਤੀਕਾਰੀ ਤਬਦੀਲੀ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਤਬਦੀਲੀ ਗਦਰੀ ਬਾਬਿਆਂ, ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਤੇ ਉਸ ਦੇ ਸਾਥੀਆਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਅਨੇਕਾਂ ਦੇਸ਼ ਭਗਤ ਯੋਧਿਆਂ ਨੇ ਚਿਤਵੀ ਸੀ। ਅਜਿਹੀ ਤਬਦੀਲੀ ਸਾਰੇ ਖੇਤਰਾਂ ਭਾਵ ਸਮਾਜਕ, ਆਰਥਕ, ਰਾਜਨੀਤਕ ਤੇ ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿਚ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਜਵਾਨੀ ਦੀ ਚੇਤੰਨ ਤੇ ਜਾਨਹੂਲਵੀਂ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਦੀ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਮੰਗ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਐਪਰ ਦੇਸ਼ ਅੰਦਰ ਪੂੰਜੀਪਤੀਆਂ ਤੇ ਜਗੀਰਦਾਰਾਂ ਦੇ ਭਾੜੇ ਦੇ ਟੱਟੂ ਅਜਿਹੇ ਸਮਾਜਕ ਚਿੰਤਕ ਵੀ ਕਾਫੀ ਹਨ ਜਿਹੜੇ ਕਿ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਰਾਜਨੀਤੀ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹਿਣ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਚਿੰਤਾ ਛੱਡ ਕੇ ਹਰ ਯੋਗ ਆਯੋਗ ਸਾਧਨ ਵਰਤ ਕੇ ਕੇਵਲ ਆਪਣੇ ਨਿੱਜੀ ਭਵਿੱਖ ਨੂੰ ਬਨਾਉਣ ਵੱਲ ਸੇਧਤ ਰਹਿਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਅਜੇਹੇ ਬੁੱਧੀਜੀਵੀ ਪ੍ਰਤੱਖ ਰੂਪ ਵਿਚ ਪੂੰਜੀਪਤੀ ਹਾਕਮਾਂ ਦੇ ਸੇਵਕ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਆਮ ਦੇਸ਼ ਵਾਸੀਆਂ ਦੇ ਬਹਾਦਰ, ਆਪਾਵਾਰੂ ਤੇ ਸੂਝਵਾਨ ਧੀਆਂ-ਪੁੱਤਰਾਂ ਨੇ ਹੀ ਸਾਂਝੀਵਾਲਤਾ ਤੇ ਆਧਾਰਤ ਭਾਰਤੀ ਸਮਾਜ ਦੇ ਭਵਿੱਖੀ ਸਰੂਪ ਨੂੰ ਤੈਅ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਉਸਾਰੀ ਲਈ ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰਨ ਵਿਚ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਣੀ ਹੈ।
20. ਇਸ ਲਈ ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨੌਜਵਾਨ ਸਭਾ ਅਜਿਹੇ ਹੱਕ-ਸੱਚ ਤੇ ਇਨਸਾਫ 'ਤੇ ਆਧਾਰਤ ਸਮਾਜ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ ਲਈ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸਮੁੱਚੀ ਜਵਾਨੀ ਨੂੰ ਇਕਜੁੱਟ ਕਰਨ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਿਰਤੀ ਜਨਸਮੂਹਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲਕੇ ਏਥੇ ਇਕ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਜਨਤਕ ਲਹਿਰ ਉਸਾਰਨ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਮੰਤਵ ਲਈ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਜਾਗਰੂਕ ਹੋਣ, ਇਕਜੁੱਟ ਹੋਣ ਅਤੇ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਦੇ ਪਿੜ ਵਿਚ ਕੁੱਦਣ ਦਾ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਸੱਦਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।
ਇਨਕਲਾਬ-ਜ਼ਿੰਦਾਬਾਦ !
ਸਾਮਰਾਜਵਾਦ-ਮੁਰਦਾਬਾਦ!
No comments:
Post a Comment